Ар намысым,қасіретім,мақтанышым-Желтоқсан

«Ар намысым,қасіретім,мақтанышым-Желтоқсан»

Сценарий Мақсаты: 1986 жылғы желтоқсанда орталықтың әміршіл - әкімшіл солақай саясатына қарсы алғаш рет бас көтеріп демократия жолында құрбан болған ұл қыздарымыздың ерліктері жайында түсінік бере отырып, жастардың алаңға не себепті, қандай мақсатпен шыққандығын жете түсіндіру.Сценарий Тәрбиелігі: Өз Отанына, туған жеріне деген сүйіспеншілігін арттыра отырып, өз анна тілін, әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін сақтай білуге патриоттық сезімге тәрбиелеу.Сценарий Дамытушылығы:Әрбір жеке тұлғаның еркін сөйлеп, өз пікірін, ойын айта білу қабілетін дамыту.Сценарий Көрнекіліктері: Қайрат Рысқұлбеков, Сабира Мұхамеджанова, Ербол Сыпатаев, Ләззат Асанова суреттері. «Ар намысым, қасіретім, мақтанышым – Желтоқсан» атты плакат. Желтоқсан тақырыбындағы топтардың қабырға газеттері және буклеттер. Қанатты сөздер.Алғы сөз.

Жандос:Армысыздар құрметті ұстаздар, қадірлі қонақтар, оқушылар. Бүгін біздің еліміздің сан мың жылдар бойы найзаның ұшымен, еліміздің ерен ісімен, кешегі дүниені дүр сілкіндерген Желтоқсан оқиғасымен келген тарихымызда алтын әріптерімен жазылып қалған «Ар намысым, қасіретім, мақтанышым – Желтоқсан» атты тәрбие сағатымызды ұсынамыз. Акерке:Шайқалмасын ешкімнің шаңырағы,Бақыт көрсін Отанның сан ұланы.Енді ағайын, көгінде қалықтасын,Қазағымның қастерлі - Әнұраны!Желтоқсанда Алматыда, ақ қарда,Алма бақтар ак қырауға батқанда,Күңірене күн күркіреп тау жақтан,Жайдың оты жалаң қақты шатқалдан. Рамазан:Желтоқсанда шындық жырын шырқаймын деп шарқ ұрдың,Желтоқсанда егеменді ел болсақ деп талпындың.Айналайын, айналайын жас өркені халқымның. Келесі кезекті тақпақтарымызға берейік

Каусар:Желтоқсанда шындық жырын шырқаймын деп шарқ ұрдың,Желтоқсанда егеменді ел болсақ деп талпындың.Кеудеңде әлі сызы жатыр сол кездегі салқынның,Айналайын, айналайын жас қайраты халқымның.Темір қолдар қуатты еді алқымыңды қаусырғанНамысыңды жықпай өттің нәубе, дүлей маусымнан.Жалғыз қалған шақтарымда жігер алдым бойымаТүрме торын жарып шыққан сенің қайсар даусыңнан.Өсер елдің қай сәтте де бірлік болмақ қалауы,Лаула, лаула, желтоқсанның мұзға жаққан алауы.Өздеріндей ер намысты жас өркені бар елдің,Ешқашанда еңкеюге тиісті емес жалауы!

Жанайым: Жас арудың жанарында – Желтоқсан,Қанды ғасыр табанында – Желтоқсан.Қаралы өмір қайыстырған халқымның,Қара тұман қабағында – Желтоқсан.Жауыздықты жасқаған да – Желтоқсан,Жаңа ғұмыр бастаған да – Желтоқсан.Жазықсыздың көз жасына жуынып,Абақтыға тастаған да – Желтоқсан.Намысымның шырағы да – Желтоқсан,Сұрқай өмір сынағы да – Желтоқсан.Жігіттердің ұраны да - Желтоқсан,Жаңа күннің шуағы да – Желтоқсан.

Акерке:Қазір бұл күн Қазақ халқы үшін ұлы күн, әрі қайғылы, әрі бақытты күн. 1986 жылғы желтоқсан оқиғасы Қазақ халқында бұрын болмаған ең ауыр да, әділетсіз көтерілістіңбірі. Жандос:Енді міне, осы Желтоқсан көтерілісіне қатысқан ағаларымыз бен апаларымыз үш ғасырға жуық уақыт бойы армандаған тәуелсіздікке қол жеткізді.Акерке: Ия, ол күн тәуелсіздіктің туын ең алғаш көтерген әйгілі 1986 жылдың 16 желтоқсан еді. Таңертеңгілік сағат 10.00 да бар жоғы 18 минутта 26 жыл елді үздіксіз басқарып келген Д.А.Қонаев түсіріліп, орнына Г.Колбин ешкімнің пікірінсіз-ақ ұсынылған еді.Рамазан:Осыдан 25 жыл бұрынғы Алматы оқу орындарының бірінің жатақханасының алдындағы оқиға. Көрініс.Көрініс- Қыздар, мен газет әкелдім.- Не жаңалық шығыпты?- КОКП Орталық Комитетінің хатшысы Д.Қонаевты алып, орнына В.Колбинді тағайындапты.- Колбин деген кім екен?- Қайдан келіпті?- Колбин Ульяновтан келіпті.- Қазақстанды өзіміздің қазақстандық азамат басқарсын!- Біз демократияны талап етеміз.- Қане жүріңдер, қыздар, жігіттер алаңға кетейік!

Жандос:Алаңға шығып өз ойларын айтуға тырысқан қазақтың өрімдей қарусыз жастарына солдаттар мен милиция қызметкері қарсы қойылды. Қыз жігіттерді аяусыз таяққа жықты, түрмеге қамады. Ербол, Ляззат, Сабира сынды жаңа ғана бүршік атып келе жатқан тал шыбықтай жастарымыздың өмірін үзді.Акерке:Иә, ізгілік атаулыдан күдер үзіп, ең соңғы үміті, бар сенімі күйреген, рухани езілген балаң жігіт Қайрат. Қайрат есіл ер көзі тірісінде жазған өлеңдері адам жүрегін тебірентеді.Соның бірі «Менің тағдырым».4-оқушы: Өмір бойы жолым болып көрмеді,Жылап келем бұл дүниеге келгелі.Қайғы шаңы басты менің денемді,Түспейді шаң сілкінсем де мен енді.Жолдаған сәлемімді дос алмады,Шын ба екен-ау тас керең боп қалғаны.Айта берем, айта берем қайбірін,Ауыр менің, ауыр менің тағдырым.Тағдыр мені аямады, қорлады,Жалынсам да, жыласамда болмады.Қараңғы өмір бақытым жоқ, жоқ менің,Армандаған ақ сәулеге жетпедім.Акерке:Осы өлең жолдары Қайраттың қатты қиналып Қазақстан үшін жанын құрбан еткенін еске түсіруге болады.(Осы кезде Қайрат, Ляззат, Сабира, Ерболдардың суреттері әкелінеді)Рамазан: 1 минут үнсіздікАкерке:Орыны ағалардың бізбен толсын,Сәбилер ағалардың жолын қусын.1минут үнсіздікпен еске алайық,Аруақ ағалардың ырза болсын. Дей келе қыздарымыздың әсем биіне берейік Ұйғыр биіЖандос:«Шеру ұйымдастыруға қатысы бар» деген жалған айыппен қаншама зиялы азаматтар жазаланды, жұмыстан қуылды. Бірақ ол үшін жауапқа тартылған ешкім болған жоқ. Рамазан:1986 жылғы 16 желтоқсан күні Д.Қонаевтың орнына Колбин келіп, 17-сі жастар Брежнев атындағы алаңға бейбіт және саяси шеруге шығады. Шеруге шыққан жастарды саперлік күрекпен, дубинкамен, су атқыш машинамен, итпен және т.б. таратады. Ертеңіне 18-желтоқсан Қайраттың үйі.Көрініс.Сахнада Қайрат пен жеңгесі дастархан басында отырады. Үйге милиционер жігіт кіреді.Милиция: Біз органнан келдік. Қайрат Рысқұлбеков деген азаматты тұтқындауға келдік. Прокурордың санкциясы бар. Міне!Жеңгесі: Қайрат, бері кел.Милиция: Тез жинал, бізбен бірге кетесің.Жеңгесі. Ойбай-ау бұларың не? Жұдырықтай баланың не жазығы бареді? Әке-шешесіне не бетімізді айтамыз.Милиция: Жеңеше, сабыр етіңіз! Бұл жігіт бір төбелеске қатысыпты. Анық – қанығын тексерген соң қайтарып жібереміз.(Осы кезде Қайратты милиционер алып кетеді.)Акерке:Маңдайына жазылған аз ғана ғұмырдың соңғы сағатына дейін мынау алдамшы дүниеден рахым күтіп, күдерін үзбеген сұңғыла жігіттің көңілі кім үшін, не үшін мерт болуға тиіс екенін сезе бастаған тәрізді.Рамазан:Көрініс.Түрме іші, қолында қағазы бар Қайрат отыр. Қинала отырып «Түрме жыры» өлеңін оқып шығады. Содан кейін қатты шаршап, былай дейді:«-Уһ, әбден шаршадым-ау, жүйке тамырым жұқарды ғой! Қайран бостандық!!!Жалалы боп, қатты батты жаныма,Жазалаушы қағаз алдым қолыма.Жігіттер-ай, айтып-айтпай не керек,Жазған екен маңдайыма сорыма.Біріншіден, мен сағындым анамды,Екіншіден, бұл құдайға не қылдым?Бостандықта еркін жүрген жан едім,Енді, міне, абақтыға жабылдым.Кезекші: Заключенный Рыскулбеков на допрос.Тергеуші: Айыпкер Рысқұлбеков, сен Мир мен Сәтбаев көшелерінде жасақшыларды көрдің бе?Қайрат: Егер ол көшеге бармасам оларды қайдан көремін?Тергеуші: Савицкийді сен өлтірдің бе?Қайрат: Жоқ, өлтірген жоқпын?Тергеуші: Сенің ұрып жатқаныңды біреу көріпті ғой.Қайрат: Олай болса мені сол адаммен беттестір, бұл өтірік жала.Тергеуші: Ах, ты, декабрист несчастный. Я тебе покажу өтірікті! Жаладейді еще! Ей, Рыскулбеков, сен, «Савицкийді өлтірдім» деп мойныңа ала сал, сонда сенің жазаң жеңілденеді. Егер,сен Савицкийді өлтіргеніңді мойындасаң, әкеңе тиіспейміз. Әйтпесе әкеңді де…Қайрат: Жолдас тергеуші, бұл жала ғой! Өлтірмеген адамды өлтірдім деп қалай мойындаймын, адам түгіл тышқанды да өлтіріп көрген емеспін.Тергеуші: Заключенный Рыскулбеков, сен ақымақ болма, «Савецкийді өлтірдім» деп мойында. Бұл – бір. Сен әкеңнен 4 мың сом алып, мына менің алақаныма сал, бұл – екі. Түсіндің бе, мақұлық?Қайрат: Жолдас тергеуші! Айылда әзер күнін көріп отырған ата-анамды ақша деп қинағым келмейді және не үшін ақша төлеуім керек? Не үшін? Ешқандай қылмысым жоқ. Тергеуші: Әкетіңдер, құртыңдар, атыңдар! Қайрат:Тоқта! Айтар сөзім бар.Күнәдан таза басм бар,Жиырма бірде жасым бар.Қасқалдақтай қаным бар,Бозторғайдай жаным бар.Алам десең алыңдар.Қайрат деген атым бар, Қазақ деген затым бар.«Еркек тоқты – құрбандық»,Атам десең атыңдар.(Қайратты кісендеп алып кетеді.)

Алмастың орындауында Өлең: «Желтоқсан желі» Жандос: Ендігі кезекті Каусардың орындауындағы әсем күйге берейікОйын: «Алма ағашы»

Қазақстанның тәуелсіздігін алғаш таныған мемлекет? (Түркия)

ҚР - да ұлттық валюта – теңге қашан айналымға енген еді? (1993ж. 15 қараша)

Қазіргі ҚР ұранының авторлары? (Нажимидинов, Назарбаев, Қалдаяқов) Қазақ хандығын құрған хандар? (Жәнібек пен Керей)

Қазақтың беделді билерін ата. ( Төле би, Әйтеке би, Қазыбек би)

Тәуелсіздік үшін күрескен желтоқсан оқиғасының құрбандарын ата. (Қайрат Рысқұлбеков, Ләззат Асанова, Ербол Сыпатаев, Сабира Мұхамеджанова)

ҚР-ның Мемлекеттік Туының авторы? (Шәкен Ниязбеков)

Астана қаласының бейресми символына айналған ғимарат? (Бәйтерек

Қазақ жүздерін ата. (Ұлы жүз, Орта жүз, Кіші жүз)

Астана қаласы қай өзеннің бойында орналасқан? (Есіл)

ҚР-ның Мемлекеттік Елтаңбасының авторы кім? (Жандарбек Мәлібеков, Шот Аман Уәлиханов)

«EXPO – 2017» Халықаралық көрмесінің негізгі тақырыбы қандай? (Болашақ қуаты, энергиясы)

Акерке : Тәуелсіздік - ел мұраты. Бұл біздің ұлан байтақ теңіздей Қазақ тарихының басынан кешкендерінің тамшысы ғана болса да, осы 17жылда Қазақстанның дамып өркендеуін жылдармен өрнектейміз.

Рамазан: 1991 жылы Тәуелсіз Қазақстан елі тұңғыш рет Н.Ә.Назарбаевты президент етіп сайлады.Жандос: 1992 жылы Қазақстан Республикасының Елтаңбасы, әнұраны, туы туралы заң қабылданды.Акерке: 1993 жылы 30 тамызда Қазақстан Республикасының Конституциясы қабылданды. 15 қарашада төл теңгеміз алғаш реет айналымға түсті.Рамазан: 1994 жылы Ғарышта қазақтың екінші ғарышкері Т.Мұсабев көк байрақты желбіретті.Жандос: 1995 жылы ұлы Абайға 150 жыл толды.Акерке: 1996 жыл Жамбыл жылы. Тәуелсіздік монументі орнатылды.Рамазан: 1997 жылы «Қазақстан – 2030» стратегиясы қабылданды.Акерке: 1998 жылы Ақмола атауы Астана деп өзгертілді.Рамазан: Астанада алғаш рет Бәйтерегіміз салынды.Жандос: 1999жыл Қорқытқа 1500 жыл тойын Қызылордада тойладық.Акерке: 2000жылы – Мәдениетті қолдау жылы.Рамазан:2001 жылы 18мамырда – Күлтегін ескерткішінің көшірмесін И.Тасмағамбетов Астанаға әкелді.Жандос: 2002 жылы – Денсаулық жылы.Акерке: 2003-2005 жылдары Ауыл жылдарыРамазан: 2006жылы - Сыр елі өнер ордасыЖандос: 2007жылы төл теңгеміз жаңа түрмен айналымға түсті.Акерке:2008жылы Қазақстанның бас ордасына Астанаға 10 жылдығы тойланды.Жандос: Тәуелсіздіктің түп тамырына желтоқсан оқиғасының тікелей байланысы бар екеніне ешкім дау айта қоймас. Десек те, 1986 жылдың қайғылы желтоқсаны бір күнгі немесе бір жылғы наразылықтың көрінісі болмаса керек. Акерке:Бүгінде 1986 жылы болған Желтоқсан оқиғасына 26 жыл толуда. Ел іргесі тыныш, халқымыз бай-қуатты болсын! Дей келе сыныбымыздың орындауында әдемі биге берейік

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/291139-ar-namysymasiretimmatanyshym-zheltosan