Открытый урок

Оештыру моментының төп максаты – балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру. Моның өчен әңгәмә үткәрелә.

Укучыларның максаты: дәрескә игътибарлы булу.

I Оештыру моменты

Классның дәрескә әзерлеген тикшерү. Эшчәнлекне мотивлаштыру.

Дәресне галимебез Риза Фәхретдиннең “Нәсыйхәт” китабыннан алынган дәрестә дөрес утыру,эшләү кагыйдәләре белән танышудан башлыйсы килә.(1 слайд)

Үз урыныңда авышмыйча дөрес итеп утыр.

Дәрескә күңел сал.

Сораган сүзне дөрес аңлап, ачык тавыш белән җавап бир.

Укытучының һәр сүзен мәхәббәт белән үтә.

Өй эшен тикшерү моментының төп максаты – укучыларның алдагы дәрестә алган белемнәрен тикшерү, хаталарны төзәтү. Яңа теманы үзләштерүгә әзерлек эше алып бару. Моның өчен әңгәмә кулланыла. Яңа темага мотивация тудырыла.

Укучыларның максаты: Өй эшенең дөреслеген тикшерү

II Өй эшен тикшерү

- Укучылар, өй эшен тикшереп алыйк әле. Сезгә 106 нчы күнегүдә, искергән һәм яңа сүзләрне баганалап язырга кушылган иде. (1 – 2 бала дөрес җавапларны укый, калганнар дәфтәрләрендә тикшерә)

2 слайд (ике баганада искергән һәм яңа сүзләр бер – бер артлы чыгарыла)

Актуальләштерү

Матур язу күнегүе (сүзләрне уку, сүзлек эше)

3 слайд

“Салават күпере”, маэмай, тарихи вакыйга, “Су анасы”, гәҗит, “Акбай”, Җиңү көне, Муса Җәлил, герой, әкият.

Число язабыз, тактадагы сүзләрне күчереп язабыз. Орфограммаларны билгелибез.

Укучылар, бу сүзләр нинди сорауга җавап бирәләр? (Кем? нәрсә? сорауларына җавап бирәләр).

Бу сүзләрнең нинди аермалары бар? Аларны ничек аерыр идегез? (Кем? соравына җавап биргән сүзләр. Нәрсә? соравына җавап биргән сүзләр. Баш хәрефтән язылган сүзләр. Юл хәрефеннән язылган сүзләр. Ике сүз куштырнаклар эчендә язылган.)

Сүзләрне ике төркемгә бүлү.

4 слайд (ике төркемгә бүленгән сүзләр)

Муса Җәлил герой

Җиңү көне тарихи вакыйга

Акбай маэмай

“Салават күпере” гәҗит

“Су анасы” китап

Яңа теманы аңлату моментының төп максаты – исем төшенчәсенә аңлатма бирү, җөмләдә исемнәрне таба белү. Ялгызлык һәм уртаклык исемнәренең аермасын укучыларның үзләре табуларына ирешерлек итеп уку эшчәнлеген оештыру. Моның өчен сюжетлы рәсем белән эшләү, кроссворд чишү, дәреслек белән эшләү кебек эш алымнары кулланыла. Әлеге эш төрләре аша исем, ялгызлык һәм уртаклык исемнәре белән таныштыру.

Укучыларның максаты: исем төшенчәсен аңлау. Аларны җөмләдә таба белү. Ялгызлык һәм уртаклык исемнәрен дөрес яза белү.

III Яңа теманы аңлату

– Укучылар, без сезнең белән бүген нинди сүзләр өйрәнәбез? (Кем? нәрсә? Соравына җавап биргән сүзләр).

Тагын нинди сүзләр? (Баш хәрефтән һәм юл хәрефеннән язылган сүзләр).

5 слайд (сюжетлы рәсем)

Рәсемдәге предметларның исемен язарга кирәк. Иң күп исем табып язган бала отучы була. Бу уен картинаны күрә, андагы предметларны таный белергә өйрәтә һәм исемнәр белән таныштыра.

Укучылар, рәсемне карагыз әле. Әлеге рәсемдә кем? һәм нәрсә? Соравына җавап биргән сүзләрне әйтегез.

Димәк, бу сүзләр нинди сорауларга җавап бирә? (Кем? нәрсә? сорауларына җавап бирәләр).

Алар нәрсәне атый? (Предметны атый, аның исемен әйтә).

– Кагыйдәне искә төшерик әле.

Кагыйдә чыгару. 6 слайд

(7 слайд) Укучылар, беренче баганадагы сүзләр ничек аталуын белү өчен безгә кроссвордны чишергә кирәк.

Кроссворд чишү

8 слайд (кроссворд слайдта күрсәтелә)

1) Җөмләнең баш кисәге.

2) Ул булганга күрә исемнәр татар телендә дә, рус телендә дә 6 төрле булып төрләнә.

     3) Татар телендәге 5нче килеш.

     4) Нечкә төрләнешнең киресе.

     5) Татар алфавитында “җ”дан соң торган хәреф.

     6) Исемдә һәм фигыльдә була торган сан.

     7) Исемнең иң соңгы килеше.

     8) Шигырьләр сүзе нинди санда?

9 слайд

Муса Җәлил герой

Җиңү көне тарихи вакыйга

Акбай маэмай

“Көмеш кыңгырау” гәҗит

“Су анасы” китап

Димәк, без сезнең белән бүген язган беренче баганадагы сүзләр нинди исемнәр? (ялгызлык исемнәр).

Молодцы! Сез барыгыз да тырыштыгыз укучылар!

Балалар, кем әйтә ала, нәрсә ул ялгызлык исем?(Баш хәреф белән язылучы сүзләр.)

Аларның баш хәреф белән язылганын ничек белергә соң? Безнең сыйныфта ничә кеше? (Күп)

Ә Шәрипова Гөлия ничәү?(Берәү)

Башка сыйныфтагы Гөлияне безнең сыйныфтагы Гөлия белән бутамас өчен нишлибез? (Шәрипова Гөлия дибез)

Димәк, бер үк төрдән булган предметларны кешене бер– берсе белән бутамас өчен нәрсә уйлап тапканнар? (Кешенең, предметның үзенә генә ягъни ялгызына гына бирелә торган исем).

Ул исемнәр ничек дип атала? (Ялгызлык исемнәр).

Бер үк төрдән булган предметларның барысына уртак исем ничек атала дип уйлыйсыз? (уртаклык исем).

10 слайд

Кеше исемнәре һәм фамилияләре; хайван кушаматлары; елга, тау, күл, дәүләт, шәһәр, район исемнәре; бәйрәм, тарихи вакыйга, истәлекле көн исемнәре; газета, журнал, китап исемнәре – ялгызлык исемнәр.

Барысы өчен уртак исем – уртаклык исемнәр.

Укучылар, матур язу күнегүендәге сүзләргә игътибар итегез әле, анда кайбер сүзләр куштырнаклар эченә алынган.Ни өчен? (Берсе – гәҗит, ә икенчесе китап исеме).

Нинди исемнәр куштырнаклар эченә языла икән?

(Газета – журнал, әдәби әсәр, кинофильм,спектакль исемнәре) Төркемнәрдә һәм индивидуаль эш.

Укучылар, әйдәгез ике төркемгә бүленик әле. Мин һәр төркемгә бертөрле исемнәр язылган карточкалар бирәм. Ике төркем дә бирелгән сүзләр арасыннан исемнәрне табасыз. Беренче төркем ялгызлык исемнәрне, икенче төркем уртаклык исемнәрне табырга тиеш буласыз.

Карточкада бирелгән сүзләр.

Җәлил, шигырь, Туган тел, китап, Энҗе, укый, ис, Аналар көне, Ландыш, агач,сөйкемле, чәчәк, пешә, Ватанны саклаучылар көне, сөйләшә, Рәшит, болыт, “Көмеш кыңгырау”, гүзәл, йолдыз, йөгерә, Идел, Актәпи, сары, ага, Белем бәйрәме, йөзә, исә, Мөхтәр, җил, кояшлы, бөдрә, төлке, усал, күк, бакча, соры, ява, үсә, кояш, икмәк, Татарстан

Җаваплар тыңланыла, хаталар төзәтелә.

11 слайд (дөрес җаваплар язылган таблица)

Ялгызлык исемнәр

Уртаклык исемнәр

Җәлил, Туган тел, Энҗе, Аналар көне, Ландыш, Ватанны саклаучылар көне, Рәшит, “Көмеш кыңгырау”, Идел, Актәпи, Белем бәйрәме, Мөхтәр, Татарстан

китап, агач, җил, төлке, күк, бакча, кояш, икмәк, йолдыз, чәчәк, болыт, шигырь, ис.