БІЛІМ САПАСЫН АРТТЫРУ ҮШІН ТОПТАҒЫ ОҚУ МЕН ОҚЫТУ ҮРДІСІН ЗЕРТТЕУ

БІЛІМ САПАСЫН АРТТЫРУ ҮШІН ТОПТАҒЫ ОҚУ МЕН ОҚЫТУ ҮРДІСІН ЗЕРТТЕУ

Маханова Айман Жылкибаевна, преподаватель

Частного Учреждения «Темиртауский медицинский колледж»

Электронный адрес: Temirmed@mail.ru.

Көтеріліп отырған мәселенің колледж өміріндегі алар орны ерекше. Білім сапасы көтеру — осы білім беру мекеменің басты мақсаты.

Қазіргі уақытта ақпараттық құралдардың дамығандығынан студенттердің білімге құштарлықтары әлсіреп,білім сапасының төмендеуіне алып келіп отыр. Осы білім сапасын көтеруге қандай жұмыстар атқаруға болады. «Ол үшін қандай өзгеріс енгізуге болады?», «Нені енгізу қажет?» мәселелері басымдық танытады. Бұл сұраулардың жауабы ретінде, бүкіл әлемде тиімді қолданылып жатқан заманауи тәсілдерді қолдануға болатынын айтамын. Бұл орайда іс әрекетті зерттеудің берері мол. Ол студенттің ғана емес, оқытушы жұмысын да жаңартады, бір жүйеге салады. Жаңашыл замандағы жаңашыл   жеткіншектің білім сапасын жүйеге келтіріп, қарым-қатынасын шыңдау негізінде оқыту – басты міндет. Нәтижесінде оқытушы іс-әрекетті зерттеу жұмысымен жұмыс жасау кезінде студентпен қарым-қатынасы артады. Әр түрлі деңгейдегі оқушылардың танымдылық қабілеті дамып, топтық, жұптық жұмыстардың қолданылу аясы кеңиді. Зерттеудің білім сапасын көтеруге ықпалы күшейеді. Білім сапасын арттыруда іс-әрекетті зерттеу жұмыстарын жүргізіп, осы жұмыстың жүргізілу жолын тәжірибеге бөлісемін.

Білім сапасын арттыру жолында  топ жетекші мен  пән оқытушыларының байланысын  іс-әрекетті зерттеу жұмыстары арқылы  дамыту менің басты мақсатым болып табылады. Топтағы іс — әркетті анықтай отырып,  өзіндік қабілеттер арқылы   әр түрлі деңгейдегі  студенттің өзгерісін анықтауды ойлап, ағылшын тіліөз сабағымнан І-курсстуденттеріне зерттеу жүргіздім. Зерттеудегі топтың мәселесі мынадай болды. ІІ- курстыңтың қорытындысы бойынша білім сапасы 60%, ІІІ-курсында  40 % болып, төмендеген.  Білім сапасына нендей жағдайлар себеп болуы мүмкін ?

Бұл орайда алдымен осы зерттеуге қажетті оқытушылар тобын құру. Оларды осы топқа сабақ беретін оқытушыдан топтастырып, алғашқы отырысымызда зерттеудің құрылымымен таныстыру. Соныменбірге

колледжпсихологі,

колледждарігері

пікірлерінжинақтау.Колледжпсихологінентоп студенттерінің психологиялықсауалнамасы мен топтыңсоциограммасы алу. Нәтижесіндетопұжымы тату, бірбіріменқарым-қатынасыжақсы. Достықтары, араласуы дамуына.Топтаншеттепқалғанстудентіжоқдепанықтауы. Тек жекеқарауды, көңілбөлудіқажетететінстуденттер бар екенінескертуі. Бұдансоң, колледждәрігеріменжүздесу. Қарапайым бас аурулары мен тамақауруларыкөбіреккездесетінінайтакеліп, біркөзінашаркөретіноқушыбарынсөзетті. Аталғандеректердіескерекеле,ағылшынтіліпәнінің оқытушы болыпаталғанзерттеужұмысынажоспарқұрастыру. Алдыментопқазерттеужүргізілгендеүшдеңгейдегістуденттерді (А,В,С) бастыназардаұстауларынескертіп, тәжірибекезінде осыстуденттердіңөзгерісінанықтаушығудыкөздеу.

А деңгейлі студент (өте жақсы) — топтастарына қарағанда зерек, тез тіл табысатын, жігерлі, ойы ұшқыр, жылдам ойлағыш, сөз саптауы жатық, ағылшын пәнінен сабақ үлгерімі өте жақсы. Зерттеуге алған себебім – танымдық қабілетін басқа студенттермен  салыстыра отырып, өзінен төмен деңгейдегі студенттерге үйретуі арқылы адами құнды қасиеттерін ашып, көзқарасын өзгерту болды.

В деңгейлі студент (жақсы) — ортада ерекшеленіп көрінбейді, білімі орташа, мінез – құлқы бірқалыпты, салмақты, сабақты сұрасаң ғана жауап береді, өзгелерден ерекшелейтін жеке қабілеті жоқ. Зерттеуге алған себебім – студенттің білім деңгейін нығайту , ойын жетілдіру,  қарым қатынасқа баулу болды.

С деңгейлі студент (орташа) — күнделікті сабаққа дайындығы жақсы, өз ойын толық жеткізуі  қалыптаспаған.  Зерттеуге алған себебім – бойындағы құндылықтарды анықтау, білімге деген, пәнге деген қызығушылығын ояту,  сабақты  үнемі қадағалауға дағдыландыру болды.

Алғашқы қадам осы аталған студенттерден әркім өз пәнім бойынша сауалнамалар алып, олармен сұхбаттасу.  Сауалнама барысында А деңгейлі студенттің жауаптары В,С деңгейлі студенттерден басым түсіп, оның топтың алдыңғы оқушысы студенті екендігін аңғарту. С деңгейлі студенттің сабақ кезеңінде нені түсінбейтіні анықталып, оқытушының жұмыс жасауына жол ашып берді. Сонымен бірге бұл сауалнама студент пікірін ескеруге үйрету. Зерттеуші оқытушыда зерттеуге деген құлшыныстарын, ойларын білдіріп жату. Студент сауалнамаларынан кейін келесі зерттеуді жоспарлап, сабақ кезеңдерінде студент іс әрекетін бақылауды көздеу.

Алғашқы зерттеу сабағы ағылшын тілі пәнінен өткіздім. Сабақ кезеңінде студенттердің танымдық қабілеттерін ескере келе, топтық жұмыстар арқылы деңгейлі студенттердің бұл пәннен белсенділін анықтадым.  Оқытушылар студенттердің жұмыс жасау кезеңдерін бақылап, олардың сөйлеу дағдыларын бақыладым.

Бұл кезеңде біз үш деңгейдегі студенттердің өзгерісін байқадық.

А деңгейіндегі студенттің тақырыпты тез қабылдап түсіне алатындығы басым болғанымен, алға шығуды, барлық сұраққа өзі жауап беруді көздеп отыратыны анықталды. Өзгестуденттісөйлетпеушілікаңғарылды

В деңгейлістуденттежазбашажұмыстытиянақтыорындайтыныанықталып, ауызшажұмысқатөменекенікөрінді.

С деңгейлістуденттіңжауабытолықемесболғанымен, топтықжұмыстарғаерекшеқызығушылығыбайқалды. Шығармашылығынбірлескенжұмыстакөрсетеалды.

Сәттіжақтары

Зерттеушілікжұмыстар

Деректержинау

Сұхбатжүргізу

Сабақтатоптықжұмыстардықолданылуы

Пәноқытушыменмен тығызқарымқатынас

Сәтсізжақтары

Студенттердіңәртүрлікөзқарастаболуы

«Студентүні» сауалнамасыныңтолықаяқталмауы

Атааналардыңмектепөмірімен  қатынасы

айтылып, болашақта

Студентпенжүйелізертеужұмыстарынжүргізу

«Студентүні» жобасынтолықтайіскеасырудықолғаалу

Үздіксізоқытудыңмаңызынберетіноқытушыларымыз бала талабынасайболуыкерекекенінбілеміз. Сондықтанбұлзерттеугееңбастытұлғапәноқытушысыныңықпалыбарынсезіндім. Осы мәселенішешугесолпәноқытушыныңөзінқатыстырып, бірлескенжұмыстыңнәтижесінеқолжеткіздік. Бұл тек біртоптыңшеңберіндеболғанжұмыс.

Төмендегі үлгіні Lesson Study жүргізуге жоспар ретінде пайдалануға болады.

Әр циклді сабаққа арналған жоспар үлгісі

Сабақтанкейінбақылаудағыстуденттергеқоюғаұсынылатынсұрақтар: 

Сағансабақтабәрінен де не ұнады?

Сен неніүйрендің? Бұрыністейалмағандарыңнанқазірненіістейаласың? Неніжақсырақістейаласың? Қаншалықтыжақсы? т.б.

Оқытудыңқайбөлігі сен үшінбарыншатиімдіболды?

Егердәл осы сабақбасқатоптаөткізілетінболса, неніөзгертередің? Неліктенбұлбөлігінөзгертередің?

Талқылауүлгісі. Ұсынылатыніс-әрекеттерLessonStudyтобынамүмкіндікболсасабақтанкейінбірденжиналуқажет (әрине, сабақөткенненкейін 24 сағаттанкешіктірмей). Сіз топ мүшелерінLessonStudy-денкейінгіжетістіктіталқылаукритерийлеріментаныстырааласыз:

Сынипікірлер мен ұсыныстарғаашық болу;

Бақылауларнәтижелерінқабылдаужәнесәтсіздіктердіақтауғатырыспау;

Сабақтанкейінгіталқылаудыбірлесіпоқытуәдісіретіндебағалау;

Бақылаукестесінде/жоспарынданақтымақсаттар мен мәселелердібелгілеу;

Талқылаудың «модераторын» (талқылауғапозитивтібағытберіпотыратынтөраға) тағайындау, бұлрөлдіоладамныңқызметіменбайланыстыруғаболады;

ТалқылаубарысындаLessonStudyтобыныңбілімалғандығынжазыпалыпотыратынжәнесоңында осы топ мүшелеріненемесетопқакірмейтінадамдарғатүсініктемеберетін «кеңесшіні» (соңғытүсініктемеберетінадам) тағайындау. Бұладаммектепқызметкеріболмауы да мүмкін. (Takahashi, 2005).

Еңбастысы, талдаудыоқытуданемес, бақылаудағыстуденттер (мен басқастуденттердің) оқуын, білімалғандығынқадағалауданбастаукеректігінұмытпаукерекБұлреттілікстуденттердіңбілімалуына баса назараударып,оқытушылардыңоқытуынталқылауғаойысыпкетугежолбермеугекөмектеседі, себебіталқылаудыңсоңғытүріоқытушыларгасубъективтіжәнекәсіптікдамуғаықпалетеалмайтындайболыпкөрінуімүмкін.

Lesson Study-ден кейінгі талқылау сызбасы

Төмендегі үлгіні Lesson Study нәтижелерін талқылау мәселелерін жазуға пайдалануға болады.

Талқылау барысында жазба жүргізуге арналған кесте

Әр студенттің нәтижесін жақсарту үшін келесі жолы әдістеменің қандай аспекті(лері) түзетілуі керек?







2.Келесі жолыбіз не істеугетырысуымызкерек?







Т.А.Ә.А……………………          Мерзімі……………………

Ой қорыта келе, бұл іс-әрекетті зерттеу студенттер қалай оқитындығы немесе тәжірибені жетілдіру үшін оқытушылар не істей алатындығы туралы біздің барлық сұрақтарымызға жауап бере алмайды. Алайда, іс-әрекетті зерттеу осы сұрақтар туындайтын жерде жүргізіледі және ол дереу іс-әрекетке кірісуге мүмкіндік беретіндігін дәлелдеді.

Қолданылған  әдебиеттер:

А.Әлімов.ИнтербелсендіәдістеменіЖОО-дақолданумәселелері. 2013ж. 448- бет

Оқытушыларғаарналғаннұсқаулық: Екінші (негізгі) деңгей,  /Бакирова К.А., Намысова Г.А., Аушева И.У., Шаримова А.Г., Ғабдоллақызы Б., Байкенова Б.А. —  3 басылым.  – Астана: «Назарбаев зияткерлікмектептері» ДББҰ  Педагогикалықшеберлікорталығыныңбаспасы,  2014.

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/309266-bilim-sapasyn-arttyru-shin-toptay-ou-men-o