Никто не забыт... Ничто не забыто

Ничи ферох…

Ницы ферох…

Ма банхъæл, мах сау хабар уырны

Асайдтой дæ нуд ингæнмæ мæрдтæ.

Ма банхъæл куы нал фазындтæ ды,

Уæд æнхъæлмæ нал касти нæ зæрдæ.

Мады хъарæг, буц хоты кæуын…

Цыртдзæвæныл судзаггаг цæссыгтæ.

Адардта дæ сау ингæн цъæхбын,

Гъе,уæддæр ма æнхъæлмæ кæсы зæрдæ.

Хæст…Царды ныхмæ æрдз цы фыдбылыз æрæвæрдта. Царды ныхмæ цы хотых систа, уый у хæст.Уайых фæуай хæст…Цыфыддæр знаг ссæндгæ æрбацыд нæ Райгуырæн бæстæмæ. Немыцаг лæгмартæ фехæлдтой Советон цæдисы сабыр цард. Æмæ æнæнхъæлæджы æрбабырстой нæ Фыды уæзæгмæ.

Хæсты фыццаг бонты аккаг ныхкъуырд радтой Сырх Æфсады хæйттæ,фæлæ уæддæр цыфыддæр знаг размæ лæгæрста. Нæ рæсугъд горæттыл арт æфтыдтой,сабырцæрæг советон адæмы мардтой. Æппæт уыцы æвирхъау митæн фæрæзтой советон адæм. Æмæ мæнæ немыцаг æрдонгтæ æрбахæццæ сты Ирыстонмæ. Ирыстоны цæрджытæ стырæй чысылæй лæууыдысты знаджы ныхмæ. Фыды уæзæджы фидар мæсыг чи уыдис,хъæубæстæ сæрыстыр кæмæй уыдысты,сыхбæсты фидауц чи уыди, уыцы фæсивæд знаджы нæмыджы æвджид баисты.

Хæст хæст у,тæригъæд нæ зоны..

Хæст йæ дæрзæг къухтæй æрбахоста Мамытты хæдзары дуар .Уыцы тызмæг хостæй Мамытты бинонтæ куыд нæ ныккæрзыдтой.Бамбарстой сæ дыууæ цæргæсмæ сын кæй сидынц ,уый. Фронты хæстонтæ фаг кæй нæ уыд,уымæ гæсгæ æвæстиатæй æрвыст æрцыдысты хæсты цæхæрмæ.

Георги æрмæст дыууæ фыстæджы ныффста хæдзармæ,стæй æрбацыд сау гæххæт,æбæрæгæй кæй фесæфт. Абоны онг дæр бæрæг нæу йæ мæлæт кæм ссардта,уый. Хъауырбег æсты быдырæй арæх фыста фыстæджытæ хæдзармæ,ныфсыта сын æвæрдта,сабыр сæ кодта. Ирыстонæй ныххæццæ суанг Берлинмæ.Берлинмæ хæстæг тынг карз хæст бацайдагъ.Æрыгон хæстон йæ зæрдыл дардта йæ фыды ныхæстæ: «Лæппу æгаддзинад дæ сæрмæ макуы æрхæсс!» Уыцы хæсты Хъауырбег хорзæхгонд æрцыд майдан «За Отвагу» Æрыгон хъæбатырæн æнæуынон уыдысты йæ уарзон зæххыл уæндонæй чи лæгæрста,уыцы лæгсырдтæ.Йа цæстытыл арæх уади йæ гыццыл лæппу Петя,цыдис ыл уыцы рæстæг æхсæз азы.Цы иунæг бæллиц равзæрд йæ зæрдæйы,уый йын æгъатыр хæст айста. Ныфсæй уыд хæст кæй фæуыдзæн æмæ йæ бинонтимæ кæй сæмбæлдзæн. . Æрмæстдæр авд боны нал фæцард Уæлахизы бонмæ. Æрыгон лæппуйæн йæ зæрдæйы цы баллицтæ,цы рæсугъд нысæнтæ уыдис, уыдон хæст туджы сæвдылдта. Хъауырбег равдыста йæхи хъæбатыр хæстонæй ,уыди йæ Райгуырæн бæстæйы патриот , уымæн æвдисæнтæ сты йæ хæстон хæрдзиуджытæ,бузныджы гæххæтытæ И.В.Сталинæй.

Куыд æбæрæг фесæфæг,мæ фыд алы рæттæм фыста фыстæджытæ,агуырдта йæ сæр кæм бафснæйдта,уыцы бынат.

1944 азы нæ республикæйы рацыд чиныг «Книга памяти»-йы I-том, уым фыст уыдис йæ фыд Мамытты Хъауырбег ныгæд кæй ис Германы зæххыл,

æфсымæрон ингæн г.Зейфельды, Брандебурджы провинции. Уæдæй нырмæ бабайы фæндыдис бабæрæг кæнын йæ фыды ингæн, фæлæ , йæ кьухы не фтыд, сæмбæлдис-иу цыдæр къухдзыдзинæдтыл. Фæлæ уæддæр йæ баллиц нæ ивта.

Дзæъæлы нæ фазæъынц «Адæмы фарн бирæ у»

Цы скъолайы кусын , уыцы скъолайы рауагъдон Чехойты Агуындæ кусы Германы рынчындоны. Ахуыргæнæг æмæ ахуырдзауы æхсæн бастдзинад æнусон ,уымæй бузныг ахуыргæнджытæн.

Агуындæ баххуыс кодта Мамыттæн,ссардта уыцы ингæн. Стыр бузныг ын зæгъæм. Цы бæрнон куысты кусы,уым ын ноджыдæр æнтысæд. Фæстæдæр Агуындæ афтæ загьта : Мæ зæрдæмæ йæ тынг хæстæг айстон ацы хабар ,æмæ загьтон кæдæй-уæдæй мын фæци фадат «Бузныг» зæгъын иу хæстонæн кæцы йæ цард радта нæ Райгуырæн бæстæйы сæраппонд. .

Ма фыдæн фыр цинæй йæ цæсгом ныррухс,уыцы хабар фехъусгæйæ,йæ цæссыгтæ æруадысты æмæ арф хъуыдыты ацыд.

2017 Фыдыбæстæйы Стыр хæсты Уалахизы 72-азы бонмæ мæ фыдимæ араст стæм Германы зæхма .

Мæ фыд бацыд йæ фыды ингæны размæ ,æнæдзургæйæ алæууыд æфсымæрон ингæны раз… «Ма фыд бахатыр кæн ,æрæгма дæм кæй цыдтæн !...Æрластон дын дæ фыды уæзæгæй зæхх .

Мах дæ алкæддæр нæ зæрдыл дардтам, уарзтам æмæ дæм æнхъæлмæ кастыстæм.

Уыцы бон ацыдыстæм Берлины "Æнæмæлгæ

полк"- ы йæ фыд æмæ йе фсымæры къамимæ, иуæй амондджын уыди,иннæмæй та - йæ цæссыг калди. Амондджын уыд уымæй æмæ бирæ азты цæмæ бæллыдис, уый йа къухы бафтыд,кæугæ та уымæн- æмæ йæ фыды къам хаста йæ Райгуырæн зæххыл нæ, фæлæ знаджы зæххыл.

Хъусут хæхтæ!?Хъусыс Ирыстон?Сымахæй курынц Ирыстоны æдзард хæстонты номæй,Мамытты лæппутæ: «Хорзæй баззайут нæ зынаргъ адæм!

Кæрæдзийæн аргъгæнгæйæ цæрут!...»

Уыцы сгуыхтдзинæдтæ нæ рох кæнын мæ фыд, Петя, йæ зæрдыл дары æппынадзух, æмæ уый æмбарын кæны махæн, йæ цотæн, цоты цотæн.Сæ рухс ном сын арæх æрымысæм.

Мамытты Ранетæ ,Дзæуджыхъæуы 38 скъолайы мадæлон æвзаг æмæ литературæйы ахуыргæнæг.

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/492636-nikto-ne-zabyt-nichto-ne-zabyto