Айнада шағылу заңын анықтау

Сабақтың тақырыбы

Айнада шағылу заңын анықтау

Курс, топ

1 курс, ОСк-02, Гк-01, Гк-02, Фк-01а, Фк-02а

Модульдің атауы/пән

Физика

Оқытушы

Кабзолданова А.С.

Мерзімі

Сабақтың типі

зертханалық сабақ

Сабақтың оқу мақсаттары

11.6.2.2- Жарық құбылыстарының жаңа қасиеттерімен танысу, шағылу ұғымын қалыптастыру, шағылу заңы мен формуласын үйрету, эксперименттік дағдыларын дамытуды жалғастыру;

11.6.2.3 - сфералық айнадағы сәуленің жолын салу және сфералық айнаның формуласын есептер шығаруда қолдану

Бағалау критерийлері

• Жазық және сфералық айналардың сипаттамаларын біледі;

- Сфералық айнада кескін тұрғызады;

- Жазық және сфералық айналардан салынған кескіндердің айырмашылықтарын сипаттайды.

Оқу-әдістемелік, техникалық жабдықтау, анықтамалық әдебиет

Презентация, әдiстемелiк нұсқаулық

Пәнаралық байланыстар

Тақырып бойынша тапсырмаларды орындау кезінде география пәнімен кіріктіріледі

Жоспарланған мерзімдер

Жоспарланған әрекеттер

Ресурстар

0-1 мин.

Ұйымдастыру.

Оқушылармен оқу және сабақтың мақсатын бірлесе айқындау.

Келесі сұрақтарға жауап алу.

Сабақтың басталуы

2-5 мин.

І) жеке жұмыс

Физика кабинетіндегі техника қауіпсіздік ережелері

1. Сақ болыңдар, абайлаңдар, мұғалімнің айтқанын бұлжытпай орындаңдар.

2. Жұмыс орнын мұғалімнің рұқсатынсыз бос қалдыруға болмайды.

3. Жұмыс орнындағы приборларды, материалдарды, құралдарды мұғалімнің нұсқауы бойынша орналастырыңдар.

4. Жұмыс орнына қажетсіз заттарды қоймаңдар.

5. Жұмысқа кірісер алдында мақсаты мен нұсқауларын мұқият оқыңдар.

6. Электр тізбегін құрастыру, жалғау, монтаждау және электр приборларды ремонттау ток көзі ажыратылған кезде жасалуы керек.

7. Ток көзін мұғалімнің рұқсатынсыз қосуға болмайды.

8. Ток көзіндегі және тізбек бөлігіндегі кернеудің бар екенін прибормен тексеріңдер.

9. Сымдардың изоляциясы бүтін болуын қадағалаңдар.

10. Бақылау және өлшеуді орындағанда, ашық сымға жоламаңдар.

11. Конденсаторға ток көзі ажыратылған соң да тиісуге болмайды, оны зарядсыздандыру керек.

12. Сынап организмге қауіпті, сондықтан термометрді дұрыс қолдана білген жөн.

13. Спиртовканың темір қақпағы болуы керек.

Шамдарға бензин құюға болмайды.

14. Шыныдан жасалған приборлармен жұмыс істегенде, сақ болған жөн.

15. Жұмыс соңында алдымен ток көзін үзу керек, содан тізбекті жинау керек.

16. Приборлардың бұзылғанын байқағанда ток көзінен ажыратып, мұғалімге хабарлау керек.

Сабақтың ортасы

Жарықтың шағылу заңдары:

Түскен сәуле, шағылған сәуле және екі ортаны бөліп тұрған шекарадағы түсу нүктесіне тұрғызылған перпендикуля бір жазықтықта жатады.

Түсу бұрышы шағылу бұрышына тең болады.

Жарықтың сыну және шағылу заңдары жарық жұтылмайтын біртекті орта үшін дұрыс.

Егер жарық сәулелері оптикалық неғұрлым тығыз ортадан оптикалық тығыздығы аздау ортаның шекарасына, мысалы, шыныдан суға түссе, онда жарық екінші ортаға өтпейді. Бұл құбылыс толық шағылу деп аталады.

Егер жарық n₁ сыну көрсеткіші көбірек ортадан (оптикалық тығыздығы жоғары)n₂сыну көрсеткіші азырақ (оптикалық тығыздығы төмен) ортаға таралатын болса (n₁>n₂) (мысалы, шыныдан ауаға немесе судан ауаға), онда

Осының нәтижесінде сыну бұрышы түсу бұрышынан үлкен болады. Түсу бұрышын үлкейте отырып, қандай да біршекті бұрышта сыну бұрышы тең болады. Түсу бұрыштары болғанда түскен жарықтың бәрі толығымен шағылады.

Түсу бұрыштарының мәндері тең болғанда, сәуле сынбай толығымен бірінші ортаға шағылады. Бұл жағдайда шағылған және түскен сәулелердің қарқындылығы бірдей болады.

Бұл құбылыс жарықтың толық ішкі шағылуы деп аталады.

Шекті бұрыш төменде келтірілген қатынас арқылы анықталады;

Егер л

Толық шағылу құбылысы призмаларда және световодтарда қолданылады.

Жұмыс барысы:

1. Электр шамын кілт арқылы батареяға қосып, тізбек құрыңдар.

2. Шамның алдына саңылауы бар экранды орналастырып, ал оның сыртына ақ қағаз қойыңдар.

3. Кілт арқылы тізбекті қосыңдар да қағаз бетіндегі жіңішке жарық жолағын алындар.

4. Жарық жолағына кез келген бұрышпен шыны пластинаны қойындар.

5. Плстинаның пішінін қағазғы сызып, түсетін сәуленің А басы мен В соңын және жарықтың пластикадан F шығу нүктесін белгілендер.

6. Тізбекті ағытып қағаздан шыны пластинаны алындар.

7. А және В, В және А нүктелерін қосып, түскен және шыққан сәулелерді сызыңдар. Пластинаға жарықтың В түсу нүктесінде перпендикуляр тұрғызыңдар.

8. Транспортирдің көмегімен түсу және сыну бұрыштарын өлшендер.

9. Шынының сыну көрсеткішінің формуласы бойынша есептеңдер.

10. Тәжірибені басқа түсу бұрыштары кезінде қайталаңдар және нәтижелерді салыстырыңдар.

11. Тәжірибелерді жарық көзінсіз, ағылшын түйреуіштерін пайдаланып жасаңдар.

Қорытынды жаз

1. Жарықтың сыну заңын жаз:................................................................................

......................................................................................................................................

.......................................................................................................................................

........................................................................................................................................

Сызбасын сал, түсу бұрышын, сыну бұрышын және нормальды көрсет:

3.Жарық сәулеі жазық айна бетіне 40⁰ бұрышпен түседі. Шағылу бұрышы неге тең?

4.Қыз жазық айнадан бір жарым метр ара қашықтықта тұр. Қыз бейнесін өзінен қандай ар қашықтықта көреді?

5.Жарық сәулесі жазық айна бетіне 30⁰ бұрышпен түседі. Түскен сәуле мен шағылған сәуле арасындағы бұрыш неге тең?

6.адам жазық айнаға 2м/с жылдамдықпен жақындайды. Ол өз бейнесіне қандай жылдамдықпен жақындайды.

7. нәрсе жазық айнадан 20см ара қашықтықта тұр. Егер нәрсені айнадан 10 см алыстатсақ нәрсенің бейнесі қалай өзгереді?

8

№

n

Қандай зат?

1

45⁰

27⁰

2

45⁰

алмас

3

30⁰

1,56