Конспект урока по казахскому языку: Жер қазына

Сыныбы: 6 «Б». Пәні: Қазақ тілі. Күні: 30.01.2015 ж. Сабақтың тақырыбы: Жер – қазына. Сабақтың мақсаты: Туған жер туралы білімдерін толықтыру, тақырыптың негізгі идеясын ашу, тақырыпқа байланысты сөйлесу дағдыларын дамыту.
Сабақтың міндеттері:
1. сөздікпен жұмыс жасай отырып, сөздік қорын молайту және Жер - қазына тіркесінің мағынасын ашып көрсету.
2. сабақ барысында Жерден алынатын мол өнімнің адам өмірі үшін маңызын айта отырып, оқушылардың ойлау қабілетін дамытып, ой өрісін кеңейту.
3. туған жер, өскен ортаны ластамай, таза ұсауға ой салу.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру
Оқушыларды түгендеп, назарын сабаққа аударту. Кезекшінің есебін тыңдау.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
• Мәтінді ауызша сұрау
• Сөздікті сұрау.
• Жазба жұмысын тексеру ІІІ. Жаңа сабақ
Жер тарихи кезеңдерден бері адамзаттың асыраушысы. Жерден алынатын пайдалы қазбалар, кендер, онда өсетін өсімдіктер дүниесі адамның материалдық қажеттілігін өтейді. Біздің туған өлкемізде көмір көптеп өндіріледі. Ол біздің мақтанышымыз! Жер қойнауы қазына байлыққа толы.
1)Сөздікпен жұмыс
қорлау- издеваться қопару- раскапывать

таңқалу- удивляться тегістеу- выровнять

қажетті- необходимый зейін- внимание

2) Мәтінмен жұмыс.

1 - тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңдар.

Жер-ана

Бейбіт бақша ішінде жерді қопарып ойнап жүр еді. Қасына бір қария келіп:

Әй, балам, Жерді неге қорлайсың? Ол сенің анаң ғой,- деді.

Таңқалған Бейбіт:

Менің анам үйде, аты Зейнеп,- деді.

Балам, онда сол Зейнеп анаңнан сұра, барлығын түсіндіреді,- деп, қария

кете берді.

Бейбіт үйге келіп, анасынан Жер-ана туралы сұрады.

Балам-ай, ол кісі саған дұрыс айтқан. Жер- бәріміздің анамыз. Онсыз

өмір жоқ. Жер-ана дейтін себебіміз - ішетін суымыз, жейтін нанымыз жердікі. Адамға қажеттінің бәрі жерден шығады...

бейбіт анасының әр сөзін зейінмен тыңдады. Түстен кейін бақшаға барып, шатып ойнаған топырақты тегістеді.

(Қ.Сәрсекеев)

А) Мәтінді мәнерлеп оқу; Ә) Оқушыларға кезегімен оқыту, аударту; Б) Мәтін бойынша өз ойларын ортаға салу; В) Мәтін бойынша бір-біріне сұрақтар қою.

3) Тапсырмалар.
Көп нүктенің орнына тиісті әріптерді қой
Ту... ан жер таби... аты – хал... ымызды... ұлт.. ық ма... танышы. Сонды... тан оны а.. лап қор... ауға үлес қ... су – бізд... ң азамат... ық бор... шымыз.
Сәйкестендір
Болымды---------алма
Болымсыз--------алды
Күрделі-----------отыр
Дара--------------жазып отыр

«Сабақты етістік пен салт етістік» 
Етістіктер мағынасына қарай сабақты етістік жэне салт етістік болып екіге бөлінеді. Мағынасы жағынан тура объектіні, табыс септіктегі сөзді қажет етіп түратын етістіктер сабақты етістіктер деп аталады. Сабақты етістіктер кімді? нені? (кейде табыс септіктің жасырын түрі—не?) деген сүрақтарға жауап беретін табыс септіктегі сөзбен байланысады. Мысалы: Сөзді сен баста. Бүл сөйлемдегі баста деген етістік сөз деген сөздің табыс септікте түруын талап етіп түр. Кейде ондай сөздер табыс септіктің жасырын түрінде тұруы да мүмкін. Ондайда екі сөздің (табыс септікті сөз бен етістіктің) арасына басқа сөз келтіріп қолданып көру керек. Мысалы: Өлең айт—өлеңді айт, т.б. сонда табыс септігі айқын байқалады. Кейде тура объект мәнін білдіріп түратын табыс септіктегі сөз сөйлемде қолданылмауы да мүмкін. Ондайда етістіктен 
сұрақ қою керек. Етістіктен кімді? нені? дегенсүрақ қоюға болса, онда ол—сабақты етістік. Мысалы: айт, көр, оқы, т.б. етістіктерден кімді? (нені?) айт? деп сүрақ қоюға болады.
Мағынасы жағынан тура объектіні—табыс септіктегі сөзді қажет етпейтін етістіктер салт етістіктер деп аталады. Салт етістіктер барыс, жатыс, шығыс, көмектес септіктегі сөздермен тіркесе беруі мүмкін, бірақ табыс септіктегі сөзбен байланыспайды. Мысалы: қаладан қайт немесе түсінде келді, т.б. болып қолданылса да, нені (ауылды, т.б.) қайт, ненітүсінде, т.б.) келді деп айтуға болмайды. Сондықтан да бүлар—салт етістіктер.

4) Суретпен жұмыс. Кен орнының суреті
Сурет бойынша шағын әңгіме құрау
5) Сергіту сәті
Көзге жаттығу жасау. Қаламды, оқу құралдарының барлығын партаның сол жақ шетіне қойып көзімізді жұмамыз, одан кейін ашып, оңға және солға қараймыз. Осылай бірнеше мәрте қайталаймыз.
Сөзжұмбақ
1. Көмір өндіретін ірі облыс орталығы?
2. Ең бағалы пайдалы қазба?
3. Жерден алынатын байлық?
4. Түсті металл
5. Тұрақты сөз тіркесі Жер -...
6. Мыс өндіретін өнеркәсіпті қала

1 Қ
2 А
3 З
4 Ы
5 Н
6 А

ІҮ.Қорытындылау
Жерден алынатын қазына туралы не білдік?
Етістіктің қандай түрлері бар?
Өзің тұратын өлкеде қандай пайдалы қазбалар кездеседі?
Бағалау

Кері қайту

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/102690-konspekt-uroka-po-kazahskomu-jazyku-zherazy