Статья

ЖАҢА АҚПАРАТТЫҚ КОММУНИКАТИВТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚҰҚЫҚТАНУ ПӘНДЕРДІ ОҚЫТУДА ПАЙДАЛАНУ

Ғ.А. Ғалымжанқызы

Қостанай гуманитарлық колледжінің

құқықтану пәндерінің оқытушысы

Қостанай облысы,Қостанай қ.

Оқытудың комьпютерлік әдіс-тәсілдерінің тиімділігінің бағасы әдетте дәстүрлі әдіс-тәсілдерді инновациялық әдістермен салыстыру арқылы беріледі. Оқытудың дәстүрлі әдіс-тәсілдері пәндік білімнің жеткілікті түрде игерілуін қамтамасыз етуге жол ашады. Инновациялық әдіс –тәсіл оқыту үрдісінде әр оқушының жеке ойлауын дамытуды алдыңғы орынға қояды. Егер дәстүрлі оқытудың негізгі формасы имитация, үлгілерді көшіру болса, инновациялық оқытудың әр кезеңінде оқушының жоғары белсенділік деңгейі сақталатын өзара іс –қимыл формасы басты рөл атқарады.

Қәзіргі заманда тудырған көкейтесті проблемалардың бір қатары бүгінгі таңда білім беру жүйесіне тән екендігі айқындалып отыр. Жұмыр жерді мекендеген мемлекеттер мен ел-жұрттардың қай-қайсысының да ғасырлар бойы оқу-ағарту, ілім –білім мәселесі күн тәртібінен түспеген.

Қәзіргі жаңа педагогикалық технологиялар талабы оқушыға білім беруде мақсатқа түпкі нәтижеге жету үшін мұрағат және мұражайларға бару, баспасөз деректері, ғаламтор желісіне шығу, жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы оқушылардың таным белсенділігін арттыру, дамыту десек, осы талаптарды іске асыруда аймақтық компонентті қолдану оқыту сапасының артуына ықпал етеді.

Арнаулы оқу орындарының міндеті-әр студентті тәрбиелей отырып, терең білім беру. Сонымен қатар оқушының ойлау қабілетін дамыту оның білім алуға деген ынтасы, жауапкершілігін арттыра отырып, ізденімпаздыққа дағдыландыру. Баланың ойына, сезіміне серпіліс беруді де мақсат етіп қойған дұрыс.

Оқушы бойына білім,дағды, құндылықтарды құқықтану пәнінің алатын орны ерекше.Әрбір оқушының жүрегіне жол таба білу,оны қызықтыра білу,ойланып сөйлете білу – ұстаздың шеберлігінің жемісі. Егер балалардың есту қабілеті арқылы (дәріс,әңгіме) ақпараттың 220 пайызы, көру қабілеті арқылы дәріс+көренкілікпен 50 пайызын, дәріс көрнекілік+техникалық оқу құралдарымен 70 пайызын қабылдап алатынын ескерсек, бұл әдістердің тиімді екеніне дау жоқ.

Сабақтың көрнекілік ұстанымын техникалық құралдар арқылы жүзеге асыру - оқушыларды білімге деген қажеттілікті тудыру ынталандыру және берілетін білімнің түсінуін қамтамасыз ету.

Техникалық құралдар (ЭЕМ, кодоскоп, эпидиоскоп, аудио-бейне фильм) сабақта пайдалану уақытты үнемдеуге және сол сабаққа байланысты көп нәрсені ұқтыруға, тәжірибелік жұмыстарды көбірек жүргізуге мүмкіндік береді.

Оқушылардың логикалық ой-өрісін дамуына және өздігінен жұмыс істеу қабілетінің қалыптасуына ықпал етеді.

Дәстүрлі (жазба) деректермен қатар фото, аудио-бейне фильмдер ретроспективті ақпараттарды жеткізеді, осы тұрғыдан да, шын мәнінде, оқиғаны, құбылысты тануда басты қызмет атқарады. Заңи дерек және әлеуметтік құбылыс ретінде кинофотодыбыстық құжаттар, біздің өткенімізді нақтылы бағалауға, көп қырлы жағдайларды белгілеуге өте ыңғайлы. Кинофотодыбыстық құжаттардың, басқа деректерге қарағанды, адамға эстетикалық және эмоционалдық тұрғыда әсер ете алатын күшке ие өзіндік ерекшеліктері бар.

Бүгінгі таңда білім беруде қолданылып жүрген дәстүрлі сабақтар мен әдеттен тыс, яғни дәстүрлі емес сабақтардың барлық түрлеріне дерлік аудио-бейне материалдарды мұғалім шеберлігіне байланысты қолдануға болады.

Білім бері жүйесінің алдына қойған мақсаты – өмір сүріп отырған замандағы адамзаттың прогрестік ерекшелігіне, қоғамдық-тарихи, саяси-әлеуметтік, экономикалық жағдайына сай негізделеді. Қоғам алға қарай дамыған сайын адамдардың өмірге деген көзқарастары,білімге, тілді үйренуге деген құлшыныстары арта түседі. Білім беруде ақпараттандыру, пәндерді технологиялық ғылыми-негізде оқыту мақсаты алға қойылуда.Кез келген мемлекеттің ақпараттандыру мәдениеттің деңгейіне байланысты.

Білім беру жүйесін ақпараттандыру бағыты- жаңа ақпараттық технологиялардың пайдалану арқылы дамыту және дистанционды оқыту, дара тұлғаға бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу- тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын көтеруді көздейді.

Интернет желісі мен электронды поштаның өсіп,оның күнделікті тұрмыста қолданысқа енуі оқушылардың ойлау жүйесінің артуына, ақпараттарды мол қабылдауына өз әсерін тигізіп отыр.

Оқытуда компьютердің мүмкіндіктері өте кең: ээлектронды оқулықтардың көмегімен білім тексеру,жаттықтыру тапсырмаларын бері, оқушының білімін тексеру, тест алу,әртүрлі ойындар,т.б. оқыту үрдісінде компютердің екі бағыты болады:

Компьютердің мүмкіндіктерін сезініп,оны әртүрлі жағдайда пайдалана білуді қажетті білім, дағды, іскерліктермен қаруландыру.

Компьютер оқытудың + тиімділігін жоғарылатып, сапасын көтеретін күшті құрал болып табылады.

Білім беру үрдісінде белгілі бір қатып қалған әдіс-тәсілдермен жұмыс істеу мүмкін емес, білім беру жүйесі үздіксіз жаңаруларды қажет етеді. Тек соңғы жылдары ғылым саласында білімнің жаңа бағыты ретінде педагогикалық инновация дамып келеді.Өз мамандығым құқықтану пәнінің мұғалімі болғандықтан, педагогикалық инновация құқықтану сабағында жүзеге асыруда көптеген әдіс-тәсілдерді қолдануды алдыма мақсат етіп қойдым.

Модификациялық инновация – қолда бар мәліметті дамыту,оның түрін өзгертумен айналысу. Мысалы, әкімшілік-территориялық бөліністерді өткен кезде трек –сызбаларды пайдалану. Мемлекет және құқық негіздері теориясы пәнінен «Мемлекеттің функциялары», «Құқық бұзушылық»,т.б. тірек-сызбаларды пайдалану арқылы сабақты түсіндіру.

Комбинаторлық инновация – бұрын пайдаланылмаған,белгілі әдістеме элементтерін жаңаша құрастыру. Әртүрлі пікірталас ойындарын сабақырқа енгізу оқушының дүниетанымын кеңейтіп, саяси көзқарасының қалыптасуына әсер етеді.Мысалы, мемлекет және құқық тарихынан «ҚР Конституциясы» тақырыбында пікірталас өткізуге болады.Бірінші топ 1993 жылғы 28 қаңтардағы Конституцияның ерекшелігі мен өзгешелігін айтса, екінші топ 1995 жылғы 30 тамыздағы ҚР Конституциясын артықшылығы мен өзгешелегін талқыға салады.

Модульдік инновация – жеке-дара тақырыптарды блог түрінде байланыстыру. Мемлекет және құқық тарихы пәнінен «Қазақстан территориясындағы қазақ хандығына дейінгі мемлекеттік құрылымдар мен олардың саяси құқықтық қатынастары» тақырыбын өткенде сақ, ғұн, үйсін, қаңлы мемлекетінің орнын, саяси тарихын, қоғамдық саяси құрылысын салыстырып,оларға талдау жүргізіп, жаңалықтар енгізіп отырамын. Сабақ барысында сергіту, қызығушылықта дарсынын арттыру мақсатында сөзжұмбақ, тест құрастыру, реферат жазу,т.б. тапсырмалар беремін.

Қоғамда болып жатқан құбылысмтарды оқушымен бірлесе отырып талдау өте маңызды.Сабақтың ұйымдастыру бөлімінде жаңалықтарға шолу жасалынады. Қазіргі кезде оқытушы сабақ мазмұны қызықты әрі жаңаша өтуі үшін өзінің бағалы уақытын қажетті материалдарды іздеу мен жүйелеуге жұмсайды.Ол үшін басты міндет – оқытуды компьютерлендірудің конценпуалды аспектісін жасау.Осыған орай оқытуды ақпараттандыруда төмендегі сәттерді ескеру қажет:

Оқыту үрдісін компьютерлендіру кезінде тек бағдарламау тілін немесе дербес компьютердің ақпараттық құралдарын емес, компьютерді белгілі бір үрдістерде, құбылыстарды, экономикалық жағдайда моделдеуге үйрету.

Компьютерлендіру оқытушыны оқыту үрдісін шығарып тастамай, керісінше оқушымен неғұрлым тиімді жұмыс істеуге жағдай туғызу керек.

Білім топтық түрде беріле отырып, оқытуды даралауды күшейтіп, оқушының білім сапасының көтерілуіне мүмкіндік жасауға болады.

Компьютерді алға қойылған педагогикалық мәселені сапалы және тез шешуге көмектесетін жағдайда ғана пайдалану қажет.

Оқытуды компьютерлендіруді оқушы өз бетімен ойлап, шығармашылық белсенділік танытып, дербес компьютерді саналы түрде пайдаланатындай етіп ойластырған жөн.

Қазіргі кезде жекелеген пәндер үшін педагогикалық- психологиялық талапқа сай ана тілінде электронды оқулықтар жасалып отыр. Ондағы теориялық материал, жаттықтыру тапсырмалары, тексеру тесттері, анықтамалықтар, т.б. білім сапасын арттыруға көмектеседі.

Оқу үрдісін ұйымдастырудың негізгі формасы – сабақ. Оқушылардың таным белсенділігімен қызығушылығының, оқуға деген қабілетінің төмендеуінің негізгі себептері -сабақтың бір сарынды деңгейде өтуі. Оқытушы әдістемесінде күнделікті ізденістің болмауынан оқытудың қызығушылығы жойылады. Сондықтан оқытушы оқытудың әдіс-тәсілдерінің бірі – «компьютер арқылы пәндік сабақтар» өткізуі қажет.

Әдебиеттер тізімі:

1.Кәсіптік мектеп №2, №6 2012 ж.

2.Фемида журналы №11 2012ж.

3.Қазақстан кәсіпкері №6 2012ж.

4.Заң және заман №6 2012ж.

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/46503-statja