Система подготовки учащихся 9-го класса к ЕРТ по татарскому языку в новой форме

Республика Татарстан

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

дополнительного образования детей «Центр внешкольной работы»

Тукаевского муниципального района

Утверждено

на Совете МБОУ ДОД

«Центр внешкольной работы»

Директор МБОУ ДОД ЦВР

_________С.Ф.Сайдашева.

Протокол №

от «01 » сентября 2015 г.

Образовательная модифицированная программа

«9 нчы сыйныф укучыларын татар теленнән яңа формадагы бердәм республика тестына әзерләү системасы»

(для учащихся 9 классов).

Программа рассчитана на 1 год

Педагог дополнительного образования

Якупова Гельсиня Закиевна

Бетьки

2015

Аңлатма язуы

Татар теленнән яңа формадагы дәүләт йомгаклау аттестациясе ул – дәүләт аттестациясенең укучы белемен объектив бәяләргә мөмкинлек бирүче заманча формасы. 9 нчы сыйныф укучыларының әзерлек дәрәҗәсен бәяләү белем бирү стандартында күрсәтелгән эталон дәрәҗәсе белән укучыларның чынлыкта алган белем-күнекмәләр дәрәҗәсе белән чагыштыруны күз алдында тота.

Укучыларны татар теленнән яңа формадагы дәүләт йомгаклау аттестациясенә әзерләү татар теле укытучылары өчен актуаль мәсьәлә булып тора. Шушы максатны тормышка ашыру максатыннан «9 нчы сыйныф укучыларын татар теленнән яңа формадагы дәүләт йомгаклау аттестациясенә әзерләү системасы» дип аталучы түгәрәк программасы әзерләнде. Әлеге курс тел турындагы белем системасын бербөтен итеп күзаллауны тәэмин итә, телне даими куллану күнекмәләре формалаштыра һәм тел культурасын камилләштерә. Курс йомгаклау аттестациясенә (формасы нинди булуга карамастан) әзерләнү занятиеләре үткәргәндә нәтиҗәле.

Белем бирүнең яңартылган программасы юнәлеше.

Уку – танып-белү эшчәнлеге.

Программаның төп идеясе,яңалыгы,кирәклегеһәм педагогик максатка яраклылыгы

Программаның төп идеясе авыл мәктәпләрендә белем алучы укучыларны йомгаклау аттестациясенә сыйфатлы итеп әзерләү һәм кабул итү кампаниясендә көндәшлеккә сәләтле итеп тәрбияләүдән гыйбарәт.

Белем бирү программасы түбәндәге норматив-хокукый документларга нигезләнеп төзелде:

“Россия Федерациясендә мәгариф турында” Федераль Законы, декабрь, 2012 ел.

“Мәгариф турында” Татарстан Республикасы Законы, 2013 ел.

БМОның Бала хокуклары турындагы Конвенциясе.

Төп гомуми белем бирү федераль дәүләт белем бирү стандартлары. Россия Федерациясе Мәгариф һәм фән министрлыгы, 17 декабрь, 2010 ел.

“Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).

“2004-2013 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы” (2004 ел, 11 октябрь).

Татар телендә урта гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теленнән программа (5-11 нче сыйныфлар). – Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2010.

Тукай муниципаль районы “Бәтке урта мәктәбе” муниципаль белем бирү учреждениесенең үсеш программасы.

Мәктәп Уставы.

«Одаренные дети и молодежь Тукаевского района» исемле комплекслы - максатчан программа.

Тукай муниципаль районы Балаларга өстәмә белем бирү “Мәктәптән тыш эшләр үзәге” муниципаль бюджет белем бирү учреждениесе Уставы, «Формирование здорового образа жизни», «Воспитания и развития личности учащихся» программалары.

Программаның максаты:укучыларда лингвистик, коммуникатив компетенция формалаштыру аша дәүләт йомгаклау аттестациясенә максатчан әзерләү.

Әлеге максат түндәге бурычларны хәл итү аша тормышка ашырыла:

орфографик һәм пунктуацион белем һәм күнекмәләр формалаштыру;

әдәби тел нормаларын үзләштерү;

сүзлек байлыгын арттыру;

текст белән комплекслы эшләү;

бәйләнешле сөйләм телен үстерү.

Югарыда күрсәтелгән максат һәм бурычларны тормышка ашыру өчен программа компетентлы якын килү принцибына нигезләнде. Әлеге принцип укучыларда федераль дәүләт белем стандартларында күрсәтелгән коммуникатив, лингвистик һәм социомәдәни компетенцияләрне формалаштырырга һәм үстерергә ярдәм итә.

Коммуникатив, лингвистик һәм этномәдәни компетенция формалаштыру механизмы:

коммуникатив максаттан чыгып, укуның төп төрләреннән (танышу-өйрәнү, танышу-кыскартып язу һ.б.) файдалану;

кирәкле мәгълүматны төрле чыганаклардан, шул исәптән электрон мәгълүмат чараларыннан ала белү;

бирелгән текст буенча фикер йөртү тибындагы сочинение язу;

язган текстны редакцияләү;

тел нормаларын язу тәҗрибәсендә саклау;

телдән һәм язма текстны эшкәртүнең төп алымнарын гамәлдә куллану.

Программа укучы эшчәнлеген оештыруның төрле төрләреннән файдалануны күздә тота:

күмәк эшләү

төркемләп эшләү

парларда эшләү

шәхси биремнәр буенча индивидуаль эшләү.

Төрле эш методлары кулланыла:

лекция

әңгәмә

мөстәкыйль анализ

таблицалар, схемалар, алгоритмнар белән эш

Программа үтәлешенең нәтиҗәлелелген тикшерү өчен, эш барышындагы һәм йомгаклау контроль эшләре планлаштырыла.

Программа үзенчәлекләре һәм аңарда кулланылучы төп төшенчәләр:

«9 нчы сыйныф укучыларын татар теленнән яңа формадагы дәүләт йомгаклау аттестациясенә әзерләү системасы» программасы уртак максатлары, килешенгән методлары һәм алымнары булган гомуми нәтиҗә бирүче эшчәнлеккә корыла һәм өстәмә белем бирү шартларында яшүсмерләрнең белем һәм сәләтен үстерү хезмәт итә.

Программаны тормышка ашыру вакыты һәм этаплары:

Программаны бер елда үтәү планлаштырыла, 9 нчы сыйныф укучыларына тәгаенләнә. Занятиеләр атнага ике тапкыр 10 минутлы тәнәфес белән ике сәгать үткәрелә. Барлык сәгатьләр саны – 140 сәгать.

Программа укучыларның яшь һәм психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып төзелгән. Белем бирү эчтәлеге укучыларга индивидуаль һәм дифференцияле якын килүгә нигезләнә, шуңа күрә төркемдә төрле дәрәҗәдәге үсешкә ия булган балалар берләштерелә ала.

Укыту төркемнәрен формалаштыру принциплары:

Программаны нигезенә фәннилек, системалылык, аңлаешлылык тормыш белән бәйләнештә булу, аңлылык, активлык, күрсәтмәлелек, дәвамчанлык һәм киләчәктә кирәкле булу кебек гомумдидактик принциплар салынган.

Белем бирүэчтәлеге, занятиеләрне формалары, төрләре һәм методары белән бәйле принциплар:

1. Занятие темаларының татар телендә бирелүче темалар белән бәйләнештә булуы.

2. Тел материалын бирүдә системалылык.

3.Укучыларның индивидуаль үзенчәлекләрен исәпкә алу.

4. Материалны кызыклы итеп бирү принцибы. Ул кызыклы грамматик күнегүләр – уеннар, шарадалар, ребуслар чишү, табышмакларның җавапларны табу кебек алымнар куллану, рәсемнәр, слайдлар, презентацияләр ясау аша тормышка ашырыла.

5. Эшчәнлекнең гадәти булмаган, дәрестән аермалырак төрләрен һәм формаларын куллану, тел материалының яңа якларын табып, темаларны кызыклы итеп формалаштыру принцибы.

Белем бирүдән көтелгән нәтиҗәләр

● 9 нчы сыйныф укучысының лингвистик компетенциясе дәрәҗәсен билгеләүче белем-күнекмәләр комплексына ия булуы;

● укылган текст буенча мәктәп курсының төрле бүлекләренә караган тест биремнәрен (җавапларны сайлап алу яки язу рәвешендәге) эшли алу;

● башлангыч тексттагы мәгълүматны эшкәртү формаларыннан файдалана белү;

● тест биремнәре белән эшли белү: укытучыдан башка, мөстәкыйль рәвештә биремнең мәгънәсен аңлау;

● биремнәрдә күрсәтелгән инструкцияне аңлап, төгәл үтәү;

● биремнәрне эшләү өчен вакытны дөрес бүлә белү;

● программа кысаларында тиз арада монологик һәм диалогик сөйләм оештыра алу;

● имтихан бланкларын дөрес итеп тутыра белү;

● дәүләт йомгаклау аттестациясендә эшләрне бәяләү критерийларын белү.

Укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр

«9 нчы сыйныф укучыларын татар теленнән яңа формадагы дәүләт йомгаклау аттестациясенә әзерләү системасы» программасын үзләштерү нәтиҗәсендә укучы

белергә/аңларга тиеш

текст белән эшләүнең төп кагыйдәләрен;

төп сурәтләү чараларын;

татар теле стилистикасы буенча төп мәгълүматны;

орфографик кагыйдәләрне, синтаксик и пунктуацион нормаларны;

эшли белергә тиеш

сурәтләү чараларын тексттан табу;

сәнгатьлелек ягыннан текстны анализлый белү;

сүзләр һәм гыйбарәләрнең кайсы стильгә каравын билгели алу;

стилистик синонимнар белән эшләү;

бирелгән текст белән эшләгәндә, орфографиядән алган белемнәрне куллану;

бирелгән текст белән эшләгәндә, синтаксис һәм пунктуациядән алган белемнәрне файдалану.

Алган белем һәм күнекмәләрне гамәлдә (көндәлек тормышта) түбәндәгеләр өчен куллана алу:

татар телен халыкның рухи, әхлакый һәм мәдәни кыйммәте буларак тану;

коммуникатив күнекмәләрне камилләштерү;

мөстәкыйльлекне һәм интеллектуаль сәләтне үстерү, телне кеше эшчәнлегенең төрле өлкәләрендә үз мөмкинлекләреңне үстерүдә файдалану.

«9 нчы сыйныф укучыларын татар теленнән яңа формадагы дәүләт йомгаклау аттестациясенә әзерләү системасы» программасының эчтәлеге

Тематик план

Сынауга әзерләү өчен кулланыла торган әдәбият исемлеге.

1. Бердәм Республика имтиханына әзерләнәбез. Татар теле. Татар мәктәпләре һәм рус телле мәктәпләрнең татар сыйныфлары өчен. Школа,Казан,2007.
2. Вагыйзов С.Г. Кызыклы грамматика. Укытучылар өчен кулланма Казан,«Мәгариф»,2002.
3. Вәлиева Ф.С, Саттаров Г.Ф. Урта мәктәп һәм гимназияләрдә татар телен укыту методикасы. Казан, «Раннур», 2002.
4. Диктантлар җыентыгы. Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5-11 нче сыйныфлары өчен. Укытучылар өчен кулланма. Казан, «Мәгариф»нәшрияты,2006;
5. Ибраһимов С.М. Синтаксик стилистика. Студентлар өчен кулланма. Казануниверситетынәшрияты, 1989.
6. Курбатов Хәлиф. Татар теленең лингвистик стилистикасы һәм поэтикасы. “Мәгариф” нәшрияты, 2002.
7. Максимов Н.А, Трофимова С.М., Хәмидуллина М.З.Татар теленнән дидактик материаллар. Укытучылар өчен кулланма, Казан, “Мәгариф”,2000.
8. Сафиуллина Ф.С, Зәкиев М.З. Хәзерге татар әдәби теле. Урта һәм югары уку йортлары өчен дәреслек , Казан, «Мәгариф», 2002.
9. Сафиуллина Ф.С, Ибраһимов Г.Б. Хикмәтле дә, бизәкле дә туган тел. Казан, 1998.
10. Татар әдәбияты. Теория. Тарих. Казан, «Мәгариф» нәшрияты, 2006.
11. Татар телендә урта гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теленнән программа:5-11 нче сыйныфлар.-Казан: Мәгариф, 2010.
12. Татар урта мәктәпләре өчен әдәбият программалары. 5-11 нче сыйныфлар. Казан, «Мәгариф» нәшрияты, 2010.
13. Язма эшләр җыентыгы. Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 9 нчы сыйныфында укучы татар балаларына ана теленнән язма имтиханга әзерләнү һәм аны үткәрү өчен текстлар. Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2004.

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/168086-sistema-podgotovki-uchaschihsja-9-go-klassa-k