Интернациональ сүзләр (Халыкара сүзләр)

Тема

Халыкара сүзләр (Интернациональ сүзләр)

Максат

1.Халыкара (интернациональ) сүзләр турында мәгълүмат бирү, аларны таный һәм характеристика бирергә өйрәтү.

2.Башка милләт кешеләренә хөрмәт хисе тәрбияләү.

3.Фәнгә һәм телгә карата кызыксыну уяту.

Көтелгән нәтиҗә

1.Рус һәм башка телләрдән кергән сүзләрне таный белү, аларның мәгънәләрен ачыклау.

2.Татар теленә кулланылышка керүдәге төрләрен ачыклау.

3. Халыкара сүзләрне сөйләмдә куллана белү

Төп төшенчәләр

1. Татар теленә башка телләрдән кергән сүзләр халыкара сүзләр дип атала.

2. Татар сүзләрендә ике тартык янәшә килә алмаганга сүз башына сузык аваз өстәлеп яңа сүз ясала (стол-өстәл)

3. Татар теленә кергән бу сүзләр сингармонизм законына буйсынып үзләштерелгән (тарелка - тәлинкә)

4. Татар теленә кергән сүзләр үзгәрешсез кабул ителгән (температура-температура)

Предметара бәйләнеш

Татар теле, уку, әйләнә -тирә белән таныштыру

Ресурслар

1. Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова “Татар теле”, 5нче сыйныф дәреслеге, §21, 94-96нчы битләр.

2.Өстәмә материал:

а) Г.Х.Әхәтов “Татар теленең лексикасы”, К: “Мәгариф”, 1995.

ә) С.Г.Вәгыйзов “Кызыклы грамматика”, К: “Мәгариф”, 2002.

б) Ф.Ф.Исламов, Ә.М.Закирҗанов “Татар әдәбияты” 5нче сыйныф дәреслеге, К: “Мәгариф”, 2004.

в)М.Корбангалиев, Р.Гәзизов, И.Кулиев “Татарча- русча сүзлек”, К: “Таткнигоиздат”, 1931

Класс белән эш

Фронталь эш, индивидуаль эш, парлап эш

Дәрес этабы

Укытучы эшчәнлеге

Укучы эшчәнлеге

Универсальукугамәлләре (УУГ)

I. Оештыру. Эшкә кызыксыну тудыру

Максат:дәрес эшчәнлегенә керешеп китү ихтыяҗы булдыру өчен шартлар тудыру.

Исәнмесез укучылар

Сыйныфта дежур бармы?

- Исәнмесез укытучы апа!

- Дежур рапорты...

Коммуникатив блок. Иптәшеңнең үз-үзен тотышы белән идарә итү гамәле. Укучылар җөмлә ахырында һәрберсе имитация ясап,уңай атмосфера тудыралар.

Шәхес буларак блок (әхлакый-этик бәяләү)

2 этап. Белемнәрне актуальләштерү.

Максаты:сүз төрләре, алынма сүзләр турында булган белемнәрен бер системага салу

Көтелгән нәтиҗә: рус һәм башка телләрдән кергән сүзләрне таный белү, аларның мәгънәләрен ачыклау.

2этап. Белемнәрне актуальләштерү.

1. Проект эше буенча чыгыш ясау.

2. Өй эшен тикшерү, үзбәя (189 нчы күнегү)

3. Тест эшләү, парларда тикшерү

1.Өй эшен тикшерү, үзбәя

2.Тест эшләү, парларда тикшерү

2этап. Белемнәрне актуальләштерү.

Регулятив эшчәнлек (укчылар тарафыннан белгән яки әлегечә белмәгән күнекмәләрне үзара бәйләү). Танып-белү эшчәнлеге. Коммуникатив эшчәнлек (сораулар куелышы, информация табу, иптәшеңнең үз-үзен тотышы белән идарә итү, үз фикереңне әйтә белү)

3 этап. Яңа тема өстендә эш.

Максаты: Халыкара (интер-националь) сүзләр турында мәгълүмат бирү, аларны таный һәм характеристика бирергә өйрәтү.

Көтелгән нәтиҗә:

1.Татар теленә башка телләрдән кергән сүзләр халыкара сүзләр дип атала.

2.Татар сүзләрендә ике тартык янәшә килә алмаганга сүз башына сузык аваз өстәлеп яңа сүз ясала (стол-өстәл)

3.Татар теленә кергән бу сүзләр сингармонизм законына буйсынып үзләштерелгән (тарелка - тәлинкә)

4.Татар теленә кергән сүзләр үзгәрешсез кабул ителгән (температура-температура)

3 этап. Яңа тема өстендә эш.

1. Лексик диктант (карточкалар буенча эш).

2.Халыкара-международный-интернациональсүзләр икәнлеген җиткерү.

3. Бурычлар билгеләү

4. Слайдлар буенча эш

А) Стол - өстәл, шляпа - эшләпә

Б) Тарелка – тәлинкә, шаль - шәл

В) Температура-температура

1.Кагыйдә

2.Халыкара - международный-интернациональ сүзләр икәнлеген әйтү

3. Бурычлар билгеләү

4. Кагыйдә

А)Татар сүзләрендә ике тартык янәшә килә алмаганга сүз башына сузык аваз өстәлеп яңа сүз ясала (стол-өстәл)

Б)Татар теленә кергән бу сүзләр сингармонизм законына буйсынып үзләштерелгән (тарелка - тәлинкә)

В)Татар теленә кергән сүзләр үзгәрешсез кабул ителгән (температура-температура)

3 этап. Яңа тема өстендә эш.

РУУГ: куелган максат-бурычларның үтәлү-үтәлмәвен ачыклау.

ШУУГ: үз мөмкинлекләреңне чамалау.

РУУГ: кагыйдәләрне истә тоту, шуларга ияреп гамәлләр кылу; куелган максат-бурычларның үтәлү-үтәлмәвен ачыклау.

4 этап. Ныгыту.

Максаты:алган белемнәрне ныгыту

Көтелгән нәтиҗә:

Кагыйдәләргә таянып күнегүләр эшләү

этап. Ныгыту.

1.Карточкалар буенча эш (түгәрәктә бииләр, парларын табалар, кем парын тапмый карточка буенча җавап бирә).

*Күзләр өчен физкультминутка

2. 192 -193 нче күнегүләрдәге сүзләрне кагыйдәләр буенча 3 төркемгә бүлергә өйрәнү

1.Карточкалар буенча эш.

2. 192-193 нче күнегүләрдәге сүзләрне кагыйдәләр буенча 3 төркемгә бүлеп язу.

4 этап. Ныгыту.

Регулятив эшчәнлек (алдан фаразлау, контроль). Танып-белү эшчәнлеге (гомуми уку, логик, проблема кую һәм чишү). Коммуникатив эшчәнлек (сораулар куелышы, иптәшеңнең үз - үзен тотышы белән идарә итү,фикереңне әйтә белү, тикшерү, коррекцияләү, информация табу)

Шәхес буларак эшчәнлек (әхлакый-этик бәяләү, мәгънә төзелеше)

5 этап. Тикшерү күнегүләре.

Максаты:үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү

Көтелгән нәтиҗә: халыкара сүзләрне сөйләмдә куллана белү

5 этап. Тикшерү күнегүләре.

1.Рәсемдәге сүзләрне дөрес язуга ирешү.

2.Рәсемдәге бу сүзләрне сөйләмгә кертү

3. Мәкальләр/әңгәмә

4. Тест

5. Проектка өйрәнелгән теманы өстәү (җитешсәк)

1.Рәсемдәге сүзләрне дөрес язуга ирешү.

2.Рәсемдәге бу сүзләрне сөйләмгә кертү

3. Мәкальләр/әңгәмә

4. Тест

5. Проектка өйрәнелгән теманы өстәү(җитешсәк)

5 этап.Тикшерү күнегүләре

Регулятив эшчәнлек

(алдан фаразлау, контроль)

Танып-белү эшчәнлеге

(гомуми уку, логик, проблема кую һәм чишү)

Шәхес буларак эшчәлек (мәгънә төзелеше)

6 этап. Нәтиҗә һәм бәяләү.

Рефлексия

Максаты:Дәрестә эшләгән эшләргә нәтиҗә ясау.

Көтелгән нәтиҗә:

- Халыкара сүзләрне таный белү һәм аларны сөйләмдә куллана алу.

-алган белемнең куллану өлкәсен күзаллый белү

6 этап.Нәтиҗә һәм бәяләү.

-Нинди сүзләргә халыкара сүзләр дип әйтәбез?

- Халыкара сүзләр телебезгә керү нәтиҗәсендә нинди кагыйдәләргә буйсына?

- Сезнең өчен дәрестә нәрсә авыр булды?

- Өй эше

- Дәрес бетте. Актив катнашуыгыз өчен бик зур рәхмәт!

1.Сорауларга җавап бирәләр

2.Өй эше.

1в.194 нче күнегү, 96 бит

2в. 195 нче күнегү, 96 бит

“Казан шәһәре” турында хикәя язарга (халыкара сүзләр кулланып)

6 этап. Нәтиҗә һәм бәяләү.

Шәхес буларак эшчәлек (мәгънә төзелеше, укуның дәлилләре)

Регулятив эшчәнлек (бәяләү)

Коммуникатив эшчәнлек (фикерне әйтә белү)