Күнделікті қолданыстағы өзара сөйлесу» 5-6 сыныпқа арналған жаттығу кітапшасы

« Күнделікті қолданыстағы өзара сөйлесу»

5-6 сыныпқа арналған жаттығу кітапшасы.

2013 жыл

Қолданылған әдебиет.

1.Республикалық ғылыми-әдістемелік журналдары:

«Әдіскер-мұғалім», «Білім.Образование».

2.Қазақ тілі. Ұ.С.Байсақалова.

3.Үлкен қазақша-орысша сөздік. А.Тажутов.

4.Қазақ тілі.Грамматикалық анықтағыш.Түймебаев Ж.К.

36

« Күнделікті қолданыстағы өзара сөйлесу »

8-9 сыныптарға арналған жаттығу кітапшасы.

Авторы:

Забелов орта мектебінің қазақ тілі мен қазақ әдебиеті мұғалімі Уразбаева Ажаркүл Зарқұмқызы.

1

Түсінік хат.

Оқушылардың өзара сөйлесу қабілеттерін дамыту үшін ұсынылып отырған жаттығу кітапшасы келесі лексикалық тақырыптардан тұрады: «Сәлемдесу», «Танысу», «Тіл қатысу», «Келісу.Келіспеу», «Өтініш», «Алғыс», «Кешірім сұрау», «Телефонмен сөйлесу», «Шақыру», «Құттықтау, тілек айту», «Қоштасу», «Менің отбасым», «Бос уақытым», «Менің ауылым». Берілген тақырыптар күнделікті қазақ тілін меңгеруге көмектеседі,балалардың коммуникативтік қабілеттерін дамытады.Балалар оку жүрісінде сөйлеу әдебін,жөн сұрасу,сұрақ-жауапқа алмасу,өз пікірін білдіру,тұрақты репликаларды қолдану дағдысын қалыптастырады.

Тұрақталған, есте сақтауға жеңіл сөздер мен сөз тіркестері қазақ тілін білүге мүделлі әрбір оқушының тілді меңгеруге деген қызығушылығын арттыра түседі.Оқушылар осы бағдарламаны жоғары және сапалы деңгейде үлгеру мақсатында озық инновациялық технологиялары мен әдістер қолданылады, балалардың назарына аудио және видео материалдар ұсынылады.

Күнделікті қазақ тілін меңгерушілер тақырыптық жобалар, презентациялар жасайды, сөз- сөз тіркесі- сөйлем- диалог сызбасы бойынша өзара сөйлесу жұмысын жүргізеді,бір-бірін тексереді, сұхбат жүргізеді, шығармашылық біліктіліктерін арттырады.Әр өткен тақырыптан келетін жаттықтыру сабақтары лексикалық және грамматикалық білім нәтижесін коммуникативтік жаттығуларға негіз болып келеді. Сондай- ақ күнделікті қазақша сөйлеу дағдысын қалыптастыратын диалог тарға ерекше мән берілген.

2

Мазмұны:

Түсінік. хат..........................................

1 сабақ. Танысу

2 сабақ .Менің отбасым....................................

3 сабақ .Бос уақытым.Демалыс.

4.сабақ .Сәлемдесу.............................................................

5 сабақ. Ауа райы...............................................................

6 сабақ. Түсіну.Келісу........................................................

7 сабақ. Келіспеу..............................................................

8 сабақ. Алғыс айту.

9 сабақ. Құттықтау.Тілек айту.........................................

10сабақ.Телефонмен сөйлесу...............................

11 сабақ.Қоштасу....................................................

12 сабақ.Менің ауылым.....................................................

35

34

Бірінші сабақ.

Тақырыбы:Танысу.Фонетика.

Бұл сабақта сен :

Сәлемдесуді,біреумен танысуды,өзіңді таныстыруды тыңдап және айтып үйренесің .қазақ алфавитін қайталап,әріптер мен дыбыстарды қайталайсың.

1 жаттығу.

Интерактивтік тақтадағы қазақ тілі алфавитіне қарап ,жуан дауыстыларды қызыл ,жіңішке дауыстыларды сары, қатаң дауыссыздарды жасыл ,үнді даыссыздары көк,ұяң дауыссыздарды қара бояумен белгіле.

2 жаттығу.

Жағдаяттарға байланысты қалай сәлем берер едің?Сәлемдесу түрлерін дұрыс қой.

3

Сәлем?Ассалламағалейкум,ата!Саусың ба?Ассалламағалейкум,ақсақал!Ассаламмағалейкум!Сәлемәтсіз бе,ата !

3 жаттығу.

Қыз бала мен ұл бала кездесіп тұр.Кейіпкерлер бір-біріне не айтады?Нүктелердің орнын толықтыр.

4

33

32

Сәлем,А йгүл!.......

-Халім жақсы,........

Менің ........ Арыстанова Әсел!Ал сенің ше?

Ойнайық!

Рольдерді ойнап,сөйлесіңдер.

1.Жолдасыңның апасын кездесіп қалдың.

2.Үлкендердің кездесуін ойнап,сөйлесіңдер.

3.Танысып,ойнаңдар.

Көмекші сөздер:

Сәлем!

Хал қалай?

Рахмет!

Ал сенің ше?

Жақсы.

Мәз емес.

Ойдағыдай.

Танысайық!

Мырза.

Ханы

5

Екінші сабақ.

Менің отбасым.Тәуелдік жалғау.Сан есім.

Бұл сабақта сен:

Өз отбасыңды,жолдасыңның отбасынын таныстырып үйренесің;

тәүелдік жалғауды тілде қолдануды жаттықтырасың.

1 жаттығу.

Отбасыңның суретіне қарап,өз отбасың туралы айт.

Мынау менің отбасым.Мынау менің әкем.Мынау менің анам.Менің бір сіңілім және бір қарындасым бар.Мынау менің інім.Мынау менің нағашы ағам.Ал мынау нағашы апам.Мынау мен.Біздің отбасымыз үлкен және тату.

2 жаттығу. Керекті тәуелдік жалғауларды қой.

Менің ата...

Сенің ата...

Біздің ата...

6

31

30

Олардың ата...

Сіздің ата... Сендердің ата...

Оның ата.. Сіздердің ата...

3 жаттығу.

Оқып, жалғастырып сөйлесіңдер.

Мынау сенің анаң ба? Ия,...

Мынау сенің әкең бе? Ия,..

Мынау сенің апаң ба? Ия,..

Мынау сенің ағаң ба? Ия,..

Сенің атаң бар ма? Ия,..

Әжең бар ма? Ия,..

Оның отбасы бар ма? Ия,..

7

4 жаттығу.

1-ден 100 дейін сана.

4 жаттығу.

Сөйлем үлгісіне қарап,өз отбасы мүшелерінің жасы туралы сөйлем құрастыр.

Менің әкем 40 жаста.

5 жаттығу.

Сенің отбасың туралы.Дұрыс па? Бұрыс па?Бұрыс болса ,дұрыс жаз..

Менің отбасым улкен және тату.

Менің отбасым кішкентай.

Менің әкемнің аты Иван Васильевич

Менің әкем 40 жаста

Менің ұлтым –қазақ.

Менің қарындасым бар.

8

-До свидания! Всего хорошего! Мы вас ждем! Будьте живы-здоровы! Ну,пока! Будьте живы-здоровы! Передайте привет! Прощайте!Жолыңыз болсын!Счастливого пути! До завтра!

2 жаттығу.

Буындарды ажыратып ,интерактивтік қалам арқылы орнына қойыңдар.

12 сабақ.«Менің ауылым».

Бұл сабақта өз ауылың туралы әңгімелейсің,өз бетіңше сөздіктерді қолданып,сөздер мен сөз тіркестерімен танысасың.

1 жаттығу.

Забелов ауылымыз туралы фотосуреттердегі жазуларды қазақшаға аударып,ауылың туралы буклет жаса.

29

Бұл сабақта сен «Қоштасу »тақырыбы бойынша модельдік сөздер мен сөз тіркестерімен танысасың ,тілде қолдануды үйренесің.

Көмекші сөздер:

Сау болыңыз!-До свидания!

Кездескенше!-До встречи!

Келесі кездескенше!-До скорой встречи!

Ертеңге дейін!-До завтра!

Қош болыңыз!-Прощайте!Жолыңыз болсын!-Счастливого пути!

Сәлем айтыңыз!-Передайте привет!

Аман- есен болыңыздар!-Будьте живы-здоровы!

Ал, сау болыңыз!-ну,пока!

Біз сізді күтеміз!-мы вас ждем!

Көріскенше күн жақсы!-Всего хорошего!

1 жаттығу.

Сөйлемдерді аудар,буындарға бөліп,қазақша жаз.

28

Менің інім бар.

Мен 11 жастамын менің нағашы әжем бар.

Менің атам ауылда тұрады.

Ата-анам жұмыс істейді.

Атам-зейнеткер.

6 жаттығу.

Жасырынды сөзді тап,сөйлем құр.

Тақнзаснқ. Танысайық,обатысым,утта-тату,кенүл-үлкен,налара-аналар.

Көмекші сөздер:

Ата-аналар

Әке

Ана

Нағашы

Қарындас

Отбасы

Тату

Сіңілі

Іні

9

Тұрамын

Менің жасым

Сенің, олардың, біздің,сіздің

Мамандық

Жеті ата

Ұлты

Үшінші сабақ.

Бос уақыт.Демалыс.

Бұл сабақта сен:

Бос уақытың ,демалысың туралы айтып үйренесің.

1жаттығу.

Суретке қарап,сөйлем құрастыр.

10

Оны кім сұрап тұр?-Кто его спрашивает?

Сәл күте тұрыңыз!-Подождите минутку!

Сіз кейінірек телефон соға аласыз ба?-Не могли бы вы позвонить попозже.

Мен өзім хабарласамын-Я сам свяжусь.

Ұялы телефонының нөмерін беріңізші.-Дайте, пожалуйста номер его сотового телефона.

Ол маған телефон соқсыншы.-Пусть он мне позвонит.

1 жаттығу.Аудио таспадағы телефон мен сөйлесуді толықтыр.

Алло!Қайырлы күн!-

Оны кім сұрап тұр?-

Сіз кейінірек телефон соға аласыз ба?-

Мен өзім хабарласамын-

2жаттығу. Жұптық жұмыс. Достарыңмен, туыстарыңмен ұялы телефонмен сөйлесіңдер

11 сабақ.Қоштасу.

27

10сабақ. Телефонмен сөйлесу.Буын. Бұл сабақта телефонмен сөйлесуді үйренесің.

Көмекші сөздер:

Алло!Қайырлы күн!-Алло!Добрый день!

Мен сөйлесейің деп едім... Я хотел бы поговорить..

Сізді тыңдап тұрмын!-Я слушаю Вас!

26

Сен немен серуендеуді жақсы көресің ?

11

2 жаттығу.Жазғы демалысқа не аласың? Жаз.

3жаттығу.Аудар.

Наступили летние каникулы .Летние каникулы я проведу в детском лагере.Я с собой возьму:фотоаппарат,видеокамеру.Я хочу снять интересный фильм о своем отдыхе и сделать интересный фоторепортаж.Я люблю лето.Желаю всем интересно провести летние каникулы.

12

25

1 жаттығу.Құттықтау хаттарды толтыр.

24

4жаттығу.Келе жатқан демалыс туралы досыңмен сөйлес.

Көмекші сөздер:

Жазғы демалыс

Бос уақыт

Қайда демаласың?

Өте қуныштымын.

Баскетбол,теннис ойнауды ұнатамын.

Өзенде шомыламын.

Суретке түсемін.

Автобуспен серуендеймін.

Күнге күйемін.

Менің ермегім.

Төртінші сабақ.

Сәлемдесу.

1 жаттығу.

Бұл сабақта сен сәлемдесу түрлерімен танысасың.

1 жаттығу.

Аудио таспадан тыңдап, қайтала.

13

Сәлемәтсіз бе? – Здравствуйте?

Қайырлы таң?- Доброе утро?

Қайырлы күн?- Добрый день?

Қайырлы кеш?Кеш жарық?- Добрый вечер

Сәлем?- Привет?

Қош келдіңіздер? - Добро пожаловать!

Қал қалай ?- Как дела?

Денсаулығыңыз қалай?- Как ваши дела?

Қал-жағдайыңыз қалай?- Как вы поживаете?

Рахмет.Жақсы.- СпасибоХ.орошо.

Көңіл-күйіңіз қалай? - Как ваше самочувствие?

Құдайға шүкір!- Слава богу!

Бір қалыпты.- Нормально.

Өте жақсы!- Отлично!

Өз жағдайыңыз қалай?- А как ваши дела?

Рахмет бәрі ойдағыдай!- Спасибо!Все в порядке!

Қандай жаңалық бар?- Какие есть новости?

2 жаттығу.

14

Жақсы тілегіңізге рахмет.-Спасибо за добрые пожелания.

Оқасы жоқ.-Не за что.

2 жаттығу.Интерактивтік тақтадағы сөздерді қазақшадан орысшаға,орысшадан қазақшаға аудар.

9 сабақ.

Құттықтау.Тілек айту.

Бұл сабақта сен қуттықтау,тілек айтуды үйренесің.

Көмекші сөздер:

Мерекеңізбен-С праздником!

Туған күніңізбен!-С днем рождения!

Мерейтойыңызбен!-С юбилеем!

Жаңа жылмен,науырызбен құттықтаймын!- Поздравляю с новым годом, с Наурызом.

Әйелдер күнімен құттықтаймын»- Поздравляю с женским днем!

Еңбекте табыс тілеймін!-Желаю успехов в работе!

Бақыт,зор денсаулық,ұзақ ғұмыр тілеймін!-Желаю счастья,здоровья,долгих лет жизни!

23

Мен қарсымын-

Ешқашан-

Әрине, олай емес-

Бұл менің қолымнан келмейді-

Сіз қателесесіз-

2 жаттығу.

Сөйлем үлгілерін қолдана отырып,диалог құрыңдар.

Сегізінші сабақ.

Алғыс.

Бұл сабақта сен: қазақша алғыс айтуды үйренесің.

1жаттығу.

Төмендегі сөйлемдерді дауыстап оқып,мағынасын түсініп,есте сақта.

Рахмет-Спасибо

Көмегіңізге үлкен рахмет-Большое спасибо за помощь.

Мен сізге ризамын-Явам признателен.

Шын жүректен алғыс айтамын-Искренне вас благодарю.

22

Жазбаша аудар.Өздік жұмыс.

Здравствуйте?Доброе утро?

Добрый день?

Добрый вечер?

Привет?

Добро пожаловать!Как дела?

Как ваши дела?

Как вы поживаете?

СпасибоХ.орошо.

Как ваше самочувствие?

Слава богу!

Нормально.

Отлично!

А как ваши дела?

Спасибо!Все в порядке!

Какие есть новости?

3 жаттығу.

Бір-біріңді тексеріп,бағала.

Бесінші сабақ.

Ауа райы.

15

Бұл сабақта сен ауа райы туралы әңгімелесуді үйренесің.Бұл тақырып бойынша сөздер,сөз тіркестер, сөйлем үлгілерімен танысасың.

1 жаттығу.

Суретке қарап ,ауа райына сипаттама бер.

2 жаттығу.

Қазақстан аймақтарының ақпан айындағы ауа райы туралы мәлімет бер.

Ашық.Құбылмалы.Жаңбыр.Қар жауады.Салқын.Аяз.Қатты жел.Бұрқасын.

16

Действительно-

Именно так-

Ты,вы правы-

Ятоже так думаю-

Мы в этом уверены-

Обязательно-

Это очень удобно-

Пусть будет по вашему-

Жетінші сабақ.

Келіспеу.

Бұл сабақта сен: тақырып бойынша модельдік сөз тіркестері мен сөйлемдерімен танысып,тілде қолдану жаттығуларды жасайсың.

1 жаттығу .

Сөздікті қолдана отырып,жаңа сөздердің баламасын жасап,есте сақтаңдар.

Жоқ ,рахмет.

Қажеті жоқ-

Мүмкін емес-

Сіздікі дұрыс емес-

Жоқ,керісінше-Мен бас тартамын-

21

Ия,әрине-

Жақсы,жарайды.-

Әрине,болады.-

Келістік- Мен қарсы емеспін-

Мен келісемін-

Әбден дұрыс-

Шынында,расында-

Дәл солай.-

Сенікі,сіздікі дұрыс-

Мен десолай ойлаймын.-

Біз бұған сенімдіміз-

Міндетті түрде-

Бұл өте ыңғайлы-

Сіздің айтқаныңыз болсын.-

2 ДЕҢГЕЙЛІК ТАПСЫРМА.

Казақшаға аудар.

Да-

Да,конечно-

Хорошо-

Разумеется,можно-

Договорились-

Я не возражаю-

Ясогласен-

Совершенно верно- 20

3 жаттығу.

Ауа райы туралы келесі жоспар бойынша шетелдегі досыңа хат жаз.

. Еліңдегі жыл мезгілі.

. Әр жыл мезгілінің ауа райы .

. Бүгінгі ауа райы

. Сүйікті жыл мезгілің туралы.

Көмекші сөздер.

Жыл мезгілі.

Жаз,қыс,күз,көктем.

Кун жылы.

Күн ашық.

Ауа райы құбылмалы.

Күн ыстық.

17

Жел соғып тұр.

Жаңбыр жауып тұр.

Күн шықты.

Ызғарлы.

Аяз.

Бұлыңғыр.

Күн күркіреп тұр.

Алтыншы сабақ.

Түсіну.Келісу.

Бұл сабақта сен : түсіну,келісу репликаларымен танысып,тілде қолдануды үйренесің.

1 жаттығу.

Аудиотаспадан тыңдап,қайтала,есіңде сақта.

Ия-Да

Ия,әрине-Да,конечно

Жақсы,жарайды.-Ладно,хорошо.

Әрине,болады.-Разумеется,можно.

Келістік-Договорились.

Мен қарсы емеспін-Я не возражаю.

Мен келісемін-Ясогласен.

Әбден дұрыс-Совершенно верно.

Шынында,расында- Действительно.

Дәл солай.-Именно так.

Сенікі,сіздікі дұрыс-Ты,вы правы

18

Мен де солай ойлаймын.-Ятоже так думаю.

Біз бұған сенімдіміз-Мы в этом уверены.

Міндетті түрде-Обязательно.

Бұл өте ыңғайлы-Это очень удобно

Сіздің айтқаныңыз болсын.-Пусть будет по вашему.

2 жаттығу.

Жаңа сөздергесүйене отырып,репликаларды жалғастыр.

Сен ертең мектепке келесің бе?

-

Мектептен кейін үйге бірге қайтайық.

-

Сағат төртте стадионда кездесейік.Келісесің бе?

-

Ауа райы мәліметті ұялы телефоннан алуға болады.

-

Сабаққа күнде дайындалу керек.

-.

3 жаттығу.

1ДЕҢГЕЙЛІК ТАПСЫРМА.

Орысшаға аудар.

Ия-

19