Миногон фæлхат кæныны æрмæг

Пълан

Урочытемæ:Миногонфæлхаткæныныæрмæг.

Нысан:Миногонтытыххæйрацыдæрмæгсфæлхаткæнын.Бакусынурочыныхасырæзтыл.Скъоладзаутæмрæзынкæнынуарзондзинадиронадæмондзургæсфæлдыстадмæ, Нарты кадджытæм.

Нарт цæмæй Нарт уыдысты?

- Тыхæмæхъаруйæ, зонд æмææхсарæй.

(Æмбисонд)

I. Организацион хай.

Уæ бон, хорз. ………..Ацы хорз зæрдæйы уагимæ райдайæм нæ куыст

/Смайлики/.

II. Ног æрмæг.

Съоладзаутæн раттын фæндаджы сыфтæ.

Кæд куысты хуыз уыдис цымыдисаг, уæ зæрдæмæ фæцыд, уæд æвæрут 3 баллы, зындæр куыстытæн сæвæрут 2 баллы, уæ зæрдæмæ цы куысты хуыз нæ фæцыд, зын кæнæн уын кæцы уыд, уымæн та иу балл сæвæрут.

Афтид чырæгтæм гæсгæ амынд дзырдты райдайæн дамгъæтæ куы ныффыссæм, уæд нæм рауайдзæн… (цы рауайдзæн, уый та мын уæхæдæг зæгъдзыстут)

1.Зындгонддæр кадджытæ ирон адæммæ. (Нарты кадджытæ)

2. Нарты хæстон адæмы мыггаг. (Æхсæрттæгатæ).

3. Куыдхуынди нарты нозт /Нæртоннозт/. (Ронг)

4. Ацыуæйыджыфырттимæхæцыд НартыСослан. (Тары фырттæ)

5.Цавæр грекъаг мифологийы хъайтаримæ барынц Ацæмæзы? (Орфей)

6. Нарты хуыздæр миниуджытæ кæмæ вæййы, ахæм адæймаджы куыд

фæхонынц? (Нæртон)

- Куыд æмбарут дзырд «нæртон»? (Сæрæн, уæздан, æгъдауджын, хъаруджын. куырыхон, рæдау)

- Цавæр фарст домынц ацы дзырдтæ?

- Цавæр ныхасы хайыл дзурдзыстæм? (Миногон)

III. Нæ урочы темæ у ?.. (сывæллæттæ дзурынц)Миногон.

Нæ урочы нысан та у … (скъоладзаутæ дзурынц) Миногон фæлхат кæнын. Миногон фæлхат кæнгæйæ ныхас кæндзыстæм … (сывæллæттæдзурынц)Нарты кадджытыл.

Эпиграф равзарын(«Нарт цæмæй Нарт уыдысты? –

- Тых æмæхъаруйæ, зонд æмæ æхсарæй»).

Тых æмæ хъару, зонд æмæ æхсар сты адæмы хуыздæр миниуджытæ. Уæдæ-ма мах дæр абон равдисæм нæ нæртон миниуджытæ.

Ахуыргæнæг.

Нæ зонындзинæдтæ бæрæг кæндзыстæм къордгæйттæй.

Ис нæм 2 экспертон къорды. Иутæ дзурдзысты миногоныл æмткæй райсгæйæ , иннæтæ та – йæ арæзтыл.

1) Цы нысан кæны миногон? (предметы æууæлтæ)

2) Предметы цавæр æууæлтæ зонут? (формæ, ас, хуыз, миниуæг, ад, хъæд) Дæнцæгтæ æрхæссын (фæйнæгыл)

2) Фылдæр кæнæ сæ къаддæр бæрцы нæ бон райсын у?

3) Фылдæр бæрцы цы миногонтæ ис райсæн, уыдон куыд хуыйнынц? (миниуæгæвдисæг миногонтæ)

4) Цавæрбæрцбарæнтæ ис миниуæгæвдисæг миногонтæн? (бындурон, барæн, уæлахизон)

5) Миногонты иннæ къорд та куыд хуыйны? (Ахастæвдисæг миногонтæ)

6) Ахастæвдисæг миногонтæ та цы æвдисынц?

Ахастæвдисæг миногонтæ февдисынц, предмет цæмæй конд у, цæмæн хъæуы, кæцон æмæ кæцæй у, уый. (Æндонриу,

хъæдын. сыгъзæрин, нæртон, хохаг)

2. Ныр та æрдзурдзыстæм миногонты дзырдарæзтыл.

/Фæйнæгылдзырды хæйтты схемæ/.

Ацы схемæтæм гæсгæ миногонты тыххæй нæ бон цы зæгъын у?

/Миногонгты арæзты сæйраг мадзæлтты тыххæй/

- Цæй руаджы рæзы миногонты нымæц /бæрц/?

Радзурут-ма сæ .

3. Ахуыргæнæг.

Нартыкафæнфæзы, Зилахары, алы рæттыапырхстыдзырдтææмæдзырдыхæйттæ. Сæмбырд-масæкæнут.Уæкæрæдзимæсæраттутæмæбæрæггæнæнтæсæвæрут.Цавæраргъскодтатуæкæрæдзийыкуыстытæн, æркæсдзынæнæмæуынзæгъдзынæн,бæззутахуыргæнджытæнæвинæ./хæларзæрдæстутæвинæ, карзстутæвифæлмæн/

(кафаг, хъаруджын, ныфсхаст, зондджын, æмзонд,курдиатджын, æфсармджын, кæрдзындæттон, хинæйдзаг,æндонриу)

Хатдзæг: Растдæнцæгтææрхастат. Нарты адæмæнсæфылдæрхайджынуыдыстыацыминиуджытæй. Уыцыминиуджытææвдисæгдзырдтæймæнмæдæрцалдæрис.

Базонут-ма, тынгдæркæуылфидауынцацыдзырдтæ.

Уырызмæг - урсзачъе, номдзыд, цытджын, æгъдауджын, фæзминаг, рæдау, уæззаузонд.

Сатана – рæсугъд, сыгъзæринхил, зонынджын, кæрдзындæттон

Сослан - хъаруджын, сæрыстыр, хъоппæгцæст, дурæйгуырд, æгъатыр, карз, æнæбасæттон,

Сырдон – хинæйдзаг, æрхъуыдыджын, цыргъзонд, зонынджын

Батрадз – болат, æндонриу, æнæхин,къуыпных, раст, бараг, тæригъæдгæнаг, æфсармджын, хиуылхæцгæ

Ацæмæз - хæрзконд, зæрдæргъæвд, курдиатджын, зараг. /Амдæр та хорзсарæхстыстут/

Физминуткæ.Ныр та гыццылаулæфæм.

Ахудæм, ахъазæм.

Нæтасагастæутææрзилæм,

Нæрæсугъдзондджынсæртæ та батилæм

Нæцырдкафагкъæхтæйкæнæмгæппытæ,

Нæгыццылкусагкъухтæй та - къæрццытæ.

Ныртæккæ та сабыргай

Ысбаддзыстæмрадыгай.

5.Чысылраздæрскойкодтамминогонтыбæрцбарæнтытыххæй.Ныр та ахъазæмахæмхъазтæй. /слайд/

Нæтымбылæгтыфыстуыдзыстыбæрцбарæнтæаразæгдзырдтææмæфæсæфтуантæ. Сымахуыдоныруаджыаразутминогонтæ.

/фыссынцфæйнæгылæмæтетрæдты/

Цæмæйхицæнкæнынц,цыминогонтæныффыстатм, уыдон? /стыбарæнæмæуæлахизонбæрцытыæвæрд/

Тынг разыуæдæн, хорзсæххæсткодтатацыкуыст.Æмæйынæнæхорзкæнгæдæрнæуыд. Кæнноднæкуырæйттæнæртон хор хорзнæбассæстаиккой, Нарт æнæхойрагæйбаззадаид.Æмæхæрзадкæрдзынтæ Сатана нæракодтаид.

6.Ныртæккæ та скæндзыстæмаукцион. /слайд/

Чифылдæр, стæйфæстагдæрминогонзæгъа, уыйфæуæлахизуыдзæн.

- Зæгъут-ма их хатт, цынысанкæныминогон? /Предметы æууæлтæ/.

- Ранымайут-масæ. (Слайд: хуыз, ад, ас, формæ, кар, хъæд, миниуæг)

7. Нывмæгæсгæминогонтæзæгъын. (Нарт Ацæмæз)

Сыгъзæринуадындз, нывæфтыдзæнгæйттæ,сыкъаджынсагтæ, хæрзкондАцæмæз,зарагмæргътæ, рæсугъдмæлхъ, бæрзондбæлас, стырмæсыг, хъæдынæрдын, кафагæрсытæ, арæхстджынкъухтæ.

8. Бакæсын текст /скъуыддзагтаурæгъæй/

/Дыууæскъоладзауыкарточкæтимæкусынц/

Рафыссынтекстæйминогонтæномдартимæбастæй, зæгъын, цавæрсты, равзарынсæ.

АцæйыфыртчысылАцæмæзрахастайæфыдыхæзна,æнусонсыгъзæринсауæфтыдуадындз.Бæрзонддæркъæдзæхылæрбадтиæмæзарынтæбайдыдтауадындзæй.Йæуадындзызардмæхæхтæхъырнынрайдыдтой.АцæйыфыртчысылАцæмæзноджырæсугъддæрбазары, æмææнæхъæндунетææрыхъалвæййынц:æнусонцъититæтайынкуыбайдайынц;уынгæгкæмттыхæххонуайагдæттæхæлхæлгæнгæуæрæхбыдыртæмзгъорынтæкуысисынц.

Уалдзыгонхурйæрæсугъдцæстæйæгасдунемæхъæлдзæгæйуæдкуыракæсы;сыгъдæгуæлдæфмæалыадæймагдæрйæуæнгтæуæдайвазы. Æмæйæфæтæнриуыдзагуæдкуысулæфы.

Дзырдуатонкуыст.

сауæфтыд – инкрустированный

Инкруста́ция— украшение изделий и зданий узорами и изображениями из кусочков мрамора, керамики, металла, дерева, перламутра и цветных камней, которые накладываются на поверхность и отличаются от неё по цвету или материалу.

Хъырнын– подпевать

1) Раттынтекстæнсæргонд.

2)Рафыссынтекстæйдзырдбæстытæминогонтимæ:æнусонсыгъзæринсауæфтыдуадындз, бæрзонддæркъæдзæхыл,æнусонцъититæ,уынгæгкæмтты, хæххонуайагдæттæ,уæрæхбыдыртæм,уалдзыгонхур,рæсугъдцæстæй,сыгъдæгуæлдæфмæ,фæтæнриуы.

3)Равзарынминогонтæ : бæрзонддæркъæдзæхыл, æнусонцъититæ.

/фæйнæгылкусынцдыууæйæ/

9. Хатдзæгтæ тесты бындурыл.

Тест

Миногоннысанкæны:

Предмет

Предметы æууæлтæ

Предметы архайд

Миногонаразынымадзæлттæсты:

Разæфтуаны, фæсæфтуаны, уидаджы, кæроныруаджы

Разæфтуаны,уидаджы,бындуры, фæсæфтуаныруаджы

Разæфтуаны, уидаджы,фæсæфтуаныруаджы

Ацыминогонтæйвазыгджын не сты:

Авдсæрон, амондагур

Сырхварс, урсрихи

Æмхуызон, æвæлтæрд

Миниуæгæвдисæгминогонтæсты:

Фæлмæн, цæхджын, фæтæн

Кусаг, горæтаг, хъæдын

Уырыссаг, хъæддаг, хæххон

Ахастæвдисæгминогонтæсты:

Фæлмæн, цæхджын, фæтæн

Кусаг, горæтаг, хъæдын

Уырыссаг, хъæддаг, хæххон

Цавæрразæфтуантыфæстæнæфæивыæзылангонæмхъæлæсонзылангонæй?

Æм-

Æнæ-

Æ-

10.Абонхорзбакуыстам. Разы стутмемæ?Нæнæртонминиуджытæрабæрæгсты?/слайд/

Ныр та уæхъуыдытæурочыфæдылкуызæгъиккат, уыймæфæнды.

Рефлекси (фæйнæгыл)

1. Урочыæзкуыстон …

2. Мæкуыстæйурочыдæн …

4. Урок мæмфæкаст…

5. Урочырæстæгæз…

6. Мæзæрдæйыуаг у (уыд)

7. Урочыæрмæгмæнæнуыд…

8. Цымыдисагуыдысты…

9. Цымыдисагуыд… (Сдать маршрутные листы)

11.Бæрæггæнæнтæ. Ныр та нæкуыстæнаргъскæнæм.

Тынгхорзкуыстой…

Хорзархайдта…

Активондæруыдысты…

Хуыздæрхъуагуыдысты…

Æнкъардкодта…

IV. Хæдзармæкуыст.

Мæ зæрдæ уын зæгъы нарты хъайтарты хорз миниуджытæй хайджын куыд уат. Æгъдауджын, курдиатджын, хъæбатыр, зондджын, хиуылхæцгæ, зæрдæхæлар , чызджытæ та мА ноджыдæр– æфсармджын, кæрдзындæттон куыд уой, хорз æфсинтæ сæ куыд рауайа.

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/379049-minogon-flhat-knyny-rmg