Сценарий фольклорного мероприятия

Башҡортостан Республикаһы Хәйбулла районы муниципаль районының муниципаль автономиялы Дөйөм белем биреү учреждениеһы Аҡъяр ауылының 1-се урта дөйөм белем биреү мәктәбе филиалы

Сәғит ауылының Башланғыс дөйөм белем биреү мәктәбе

«Ҡатыҡ тәмләшеү» йолаһы

(фольклор байрамына арналған кисә сценарийы)

Уҡытыусы Абдуллина С. З.

башланғыс кластар уҡытыусыһы

2014

Маҡсат: халыҡ йолалары, байрамдары менән таныштырыу, башҡорт халыҡ уйындарына, шаян йырҙарына, таҡмаҡтарға ҡарата ҡыҙыҡһыныу һәм һөйөү тойғоһо уятыу, көйҙө дөрөҫ итеп башҡарырға өйрәтеү, телмәр үҫтереү.

Йыһазландырыу: сәскәләр, ноутбук, ҡалаҡтар, ҡатыҡлы табаҡ.

Ҡатнашалар: ҡыҙҙар, малайҙар, әбейҙәр.

Байрам барышы:

Музыка яңғырай. Болонға ҡыҙҙар инә.

1-се ҡыҙ. Аҡ сәскәләр, күк сәскәләр,

Күп сәскәләр яланда.

2-се ҡыҙ. Беҙ исемен белмәй торған

сәскәләр ҙә күп бында.

3-сө ҡыҙ. Кем буяған, нисек улар

күп төрлө төҫкә кергән!

4-се ҡыҙ. Яҙғы миләүшә сәскәһен

танып була күҙенән.

5-се ҡыҙ. Бына быныһы ынйы сәскә,

хуш еҫ аңҡый үҙенән.

6-сы ҡыҙ. Ҡалай матур сәскәләр!

1-се ҡыҙ. Ялан хуш еҫкә күмелгән!

2-се ҡыҙ. Ҡыҙҙар, әйҙәгеҙ, иртәгә ошо болонға ҡатыҡ тәмләшергә киләйек!

3-се ҡыҙ. Минең ҡатығым юҡ.

4-се ҡыҙ. Беҙгә кил, беҙҙең ҡатыҡ күп, өләсәйем бирер.

5-се ҡыҙ. Беҙ күстәнәс тоторбоҙ,

Яңы йырҙар оторбоҙ.

6-сы ҡыҙ. Ҡатыҡ етер һәр кешегә,

Иреп юғалыр телдә.

1-се ҡыҙ. Ҡайһы ергә сығайыҡ?

2-се ҡыҙ. Айғыр тауға сығайыҡ. Барабыҙға ла яҡыныраҡ булыр.

3-сө ҡыҙ. Балитәкле күлдәк кейәйек,

тәңкәләрҙе камзулға теҙәйек.

4-се ҡыҙ. Таҫмалар – сәстә,

Яулыҡтар – башта.

5-се ҡыҙ. Беләҙек, йөҙөк, муйынсаҡтар ҙа онотолмаһын!

6-сы ҡыҙ. Әйҙәгеҙ, киттек! Әйҙәгеҙ, әйҙәгеҙ!

Ҡыҙҙар сығалар. Малайҙар инә.

1-се малай.Малайҙар, иртәгә ҡыҙҙар ҡатыҡ тәмләшергә сығалар.

2-се малай.Әйҙәгеҙ, беҙ ҙә киләйек!

3-сө малай.Мин дә ҡалмайым. Мин дә сығам.

4-се малай.Әйҙәгеҙ.

Малайҙар сығалар.

Алып барыусы. Ҡатыҡ тәмләшеү – бер урам ҡыҙҙарының байрамы. Ул яландар сәскәләргә күмелеп, һыйырҙың һөтө тәмләнгәс, үткәрелгән. Уйында бер нисә оло кеше ҡатнаша торған булған. Ҡыҙҙар, киске уйын ваҡытында һөйләшеп, вәғәҙә бирешкәндәр. Байрамға егеттәр ҙә килгән.

Күңелле музыка. Болонға шаулашып ҡыҙҙар инә, күлдәктәрен өйөрөлөп күрһәтәләр. Бейешеп әйләнгәндә малайҙар килеп инә.

1-се малай. Ҡыҙҙар, беҙ һеҙҙең менән уйнайыҡ әле?

1-се ҡыҙ. Эй был малайҙар! Бер үҙҙәре генә уйнай алмайҙар!

2-се малай. Уйнайыҡ инде һеҙҙең менән?

2-се ҡыҙ. Сәстән тартмаһағыҙ...

3-сө малай. Ю-ю-юҡ!

3-сө ҡыҙ. Хәрәмләшмәһәгеҙ...

4-се малай. Ҡайҙа инде!

“Аҡ тирәк, күк тирәк” уйыны

4-се ҡыҙ. Әйҙәгеҙ, ҡыҙҙар, малайҙар таҡмаҡ әйтешеп алайыҡ.

Ҡыҙҙар. (йырлайҙар)

Эй малайҙар, малайҙар!

Бәләкәй генә малайҙар.

Ҡатыҡ ашап үҫегеҙ,

Артһын һеҙҙең көсөгөҙ.

Малайҙар. (ҡулдарында ҡалаҡтар)

Батыр булып үҫербеҙ,

Киң булһын күңелегеҙ.

Ах, ниндәй малайҙар тиеп,

Ҡыҙыр әле күҙегеҙ!

Ҡыҙҙар. Эй малайҙар, малайҙар!

Түбәләге ҡалайҙар.

Ҡатыҡтарын ашап бөткәс,

Табаҡ төбөн ялайҙар.

Малайҙар. Әле ҡатыҡ ҡапманыҡ,

Ҡатыҡта ҡаймаҡ тапманыҡ.

Әсе ҡатыҡ ашап булмай,

Сеүәтәне алманыҡ.

Алып барыусы. Ҡайһылай оҫта йырлайҙар! Малайҙар шаяныраҡ булып сыҡты. Ҡатыҡтары юҡ, ә ҡалаҡ алырға онотмағандар. Ярай, хәҙер һеҙгә ҡыҙҙар ҡатыҡ әҙерләп тәмләттерерҙәр, ултырып тороғоҙ.

Ҡыҙҙарҙың ҡулында сеүәтә. Бейейҙәр.

Бергә. Ҡулыбыҙҙа сеүәтә,

Бөтәбеҙ таҡмаҡ әйтә.

Тәмле ҡатыҡ йырлата,

Йырлата ла бейетә.

1-се ҡыҙ. Ҡатыҡ ашап ҙурайҙым,

Бигерәк оҙонайҙым.

Йөҙөм түп-түңәрәк,

Тулған айҙай түңәрәк.

Йыр “Айҙар ғынайым”

2-се ҡыҙ. Һөйөнсө, һөйөнсө!

1-се малай. Һөйөнсөгә ҡолағың!

1-се ҡыҙ. Һөйөнсө! Һөйөнсө!

1-се малай.Ауыҙыңа бал да май!

1-се ҡыҙ. Килде таҡмаҡсы әбей,

Таҡмаҡ әйтә лә бейей.

Уның әйткән таҡмағына

Беҙҙең күңелдәр ирей.

Табаҡ тотоп 3 әбей инә. Бейейҙәр

1-се әбей. Ҡыҙҙар ҡатыҡ тәмләшә тигәс, килдек әле. Борон заманда беҙҙең өләсәйҙәр беҙгә ҡуйылтмаҡ яһап ялата торғайны (бармағы менән табаҡ төбөн һыпырып ялай. Ҡыҙҙар менән малайҙар уға эйәрә).

2-се әбей. Тәмлеме?

Малайҙар. Тәмле, тәмле, тәмлекәс!

Ҡыҙҙар. Инәй, уны нисек эшләйҙәр?

5-се ҡыҙ. Ә мин беләм, уны өләсәйем ялата.

1-се әбей. Тәүҙә ҡорот әҙерләргә кәрәк. Ҡоротто нисек ҡуйырға өйрәтәйемме?

Ҡатыҡ ҡойҙом ҡаҙанға,

Ҡатыҡҡа ике аҙна.

Эркет ҡайнай ҡаҙанда,

Ҡабармай болғағанда.

Эркет ҡайнаны урғып,

Һөҙҙөм иләкте алып.

Ултырҙы ул тонғансы,

Тағы бер кис ҡунғансы.

Тап-таҙа тоҡҡа ҡойҙом,

Баш түбән аҫып ҡуйҙым.

Эркет һыуҙары аҡты,

Аҡ ташты һалдым тағы.

Тоҡто асһам, ап-аҡ ҡорот,

Услап-услап уны тот.

Юҡ икән тоҙо, кәрәк,

Тоҙһоҙ сөсө бигерәк.

3-сө әбей. Ҡорот йомарлаған саҡта табаҡ төбөнә йәш ҡорот ҡалдырып, һөт ҡойоп ҡуяһың.

2-се әбей. Уны тәмле булһын тиһәң,

Яңы һөттө ҡояһың.

Ҡаймаҡ ҡушһаң, бигерәк шәп,

Их, ялап бер туяһың.

1-се әбей. Бына, балалар, ҡуйылтмаҡ шулай яһала.

2-се әбей. Был матур йоланы онотмай, уйнап йөрөүегеҙ өсөн ҙур рәхмәт, балалар.

1-се ҡыҙ. Әйҙәгеҙ, хәҙер бер аҙ уйнап алайыҡ.

Бергә. Әйҙәгеҙ, әйҙәгеҙ!

“Йөҙөк һалыш” уйыны.

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/303178-scenarij-folklornogo-meroprijatija