Логикалық «Дьенеш Блоктарын» қолдану арқылы мектеп жасына дейінгі балалардың байланыстырып сөйлеу тілін дамыту

Логикалық «Дьенеш блоктарын» қолдану арқылы мектеп жасына дейінгі балалардыңбайланыстырыпсөйлеу тілін дамыту.

Ф.Т.Рамазанова

«№ 8 сәбилер бақшасы» МКҚК тәрбиешісі

Павлодар облысы, Екібастұз қаласы

Мақсаты: «Дьенештің логикалық блоктары» дидактикалық материалының көмегімен мектеп жасына дейінгі балалардың ауызша сөйлеуінің барлық компоненттерін дамыту

Міндеттері:

1.Әр түрлі балалар іс-әрекетінде тәрбиеленушілердің сөйлеуін дамыту үшін, дамып келе жатқан пәндік-кеңістіктік ортаны құру.

2.Блоктардың дидактикалық әлеуетін балалардың ауызша сөйлеуінің барлық компоненттерін дамытуға бейімдеу.

3.Отбасы жағдайында ата-аналарды Дьенеш блоктарымен ойнауға тарту.

Мектепке дейінгі балалық шақтағы дамыта оқытудың заманауи талаптары танымдық, сөйлеу және ойындық коммуникация элементтері сақталып, синтезделетін ойын әрекетінің жаңа түрлерін құру қажеттілігін талап етеді.

Дьенештің геометриялық блоктары осы талаптарға толық жауап беретін дидактикалық материал болып табылады.

Сонымен қатар, Дьенеш әдісі бойынша логикалық блоктары бар ойындар баланы ойлауға, қимылдардың үйлесімділігін бақылап қана қоймай, сөйлеуді дамытуға ықпал етеді. Балалар сөйлемде ұқсас объектілерді салыстыруға, теріске шығаруға және тіркесуге негізделген сөйлемнің күрделі грамматикалық құрылымдарын қолдана бастайды

«Дьенештің логикалық блоктары» дидактикалық материалын қолдана отырып, мектеп жасына дейінгі балалардың ауызша сөйлеуінің барлық компоненттерін дамытуға арналған дидактикалық ойындардың картотекасы жасалды.

Картотеканы құрастыру кезінде «спираль» принципі қолданылады, оның мәні әр ойын қайталана отырып, балалардың жас ерекшеліктерін ескере отыра күрделене түсетіндігінде.

Әсіресе «Сиқырлы қалта», «Тұрғыншыларды орналастыр», «Қазына», «Үшінші, төртінші артық» ойындары өте танымал.

Барлық ойындардың негізгі ережесі - сөйлемдердің тиісті грамматикалық құрылымымен іс-әрекеттерді сүйемелдеу.

Құрсаумен ойындар дамытылды және іске асырылды, оның барысында балалар жалпылауыш сөздерді түсінуге, фонематикалық естуді жақсартады, күрделі сөйлемдерді дұрыс құра білуге ​​дағдыланады.

«Суретшілер» ойыны негізінде әр түрлі тақырыптарға (орман, өзен, теңіз, шөп, ғарыш, қыс және т.б.) фондық түстер таңдалды. Балаларға өз суретін құру және сол бойынша әңгіме құрастыру үшін блоктарды пайдалануға ұсынылды.

Модельдеу технологиясын қолдана отырып «Ертегі айт» циклі монологтық сөйлеуді дамытуға, сөйлемдегі сөздерді үйлестіре білуге, ертегілерді блоктарды қолдана отырып, байланыстырып және дәйекті түрде айта білуге ​​ықпал етеді (блок - бұл кез-келген ертегі кейіпкер.

«Үшінші артықты тап және сипатта» ойыны – бұл балалардың сөйлемдегі сөздерді үйлестіруге, сөйлеудің монологты сөйлеу түрін жетілдіруге арналған жаттығу.

«Пішіні, түсі мен өлшемі бойынша айт және таңда» - ойыны,ойын барысында өз көзқарастарын қорғай білуге, өз ойларын дәлірек айту қабілеттерін қалыптастыруға арналған.

«Геометриялық пішін туралы тақпақ үйренейік» - барлық сөздерді анық айту қабілеттерін дамыту.

«Геометриялық пішіндер туралы жұмбақтар» - арқылы өз ойларын жеткізе білу қабілеттерін дамыту.

Дьенеш блоктарымен ойнай отыра - жолдар, мұнаралар, үйлер салу арқылы - балалар өз әрекеттерін түсіндірді, құрамдас бөліктерін атады, түсі, пішіні мен өлшемі бойынша қолданылатын фигураларды сипаттады.

Түрлі түсті кескіндерге түсті блоктарды орналастыру арқылы балалар жағымды эмоцияларды бастан кешірді, өйткені олардың қолындағы жазық бейнелер өлшемді бейнелерге айналды.

Олар осы немесе басқа кескіннің қалай пайда болғанын әңгімелеп айтып берді.

Бұдан әрі ақпаратты кодтауға және декодтауға мүмкіндік беретін символдық карталар енгізілді («Таңбалармен танысу» кезеңі). Әдістеме бойынша балаларға карточкалар бізге блоктарды анықтауға көмектеседі деп үйретілді.

Балалар карточкаларды «оқиды», әр қасиетті айта отырып, сәйкес блокты табады.

Алдымен балалар екі немесе үш қасиеті бойынша оқыды, содан кейін оны төрт қасиетке дейін қиындатты.

Мұндай ойындар балаларда «емес» бөлшектерінің көмегімен белгілі бір қасиеттен бас тарту ұғымын қалыптастырады, балаларды сөздердің мағынасына (антонимдерге) қызығушылықтарын тудырады.

Блоктардың сөйлеуді дамытуға әсерін бағалаудың негізгі әдісі ретінде мен балалардың сөйлеу әрекетін бақылауды қолдандым.

Нәтижелер бойынша барлық балалар заттардың қасиеттерінің белгілері бойынша топтауды үйренді деп айтуға болады,сөздердің жалпылама мағынасы туралы түсініктері дамыды (шеңберлер, төртбұрыштар және т.б.),

қарапайым предлогтардың мағынасын түсінуі кеңейіп, оларды сөйлеуде қолдануы күшейе түсті (ішінде,үстінде,астында және т.б.).

Жиын туралы түсінік қалыптастыру кезінде балалар зат есімдерді көпше түрге дұрыс өзгерте алады (тіктөртбұрыш - тіктөртбұрыштар және т.б.).

Балалар жай сөйлемді құрауды жақсы біледі,бірақ мен күрделі және күрделі сөйлемдерді құрастыру бойынша жұмысты жалғастырудамын (мен бұл блокты қызыл түсті, үшбұрыш пішінді, өлшемі үлкен және қалыңдығы қалың болғандықтан алдым).

Әңгімені байланыстырып құрау кезінде қиналатын балалар,едәуір табысқа жетті.Бірақ балалармен жұмыс жалғасуда.Менің жұмысымның нәтижесінде сөйлесу кезіндегі қарым-қатынастары қиын балалардың диалогқа белсенді қатысуын атап өтуге болады.

Сөйлеу қабілеті нашар балаларда дыбыстық мәдениеттің жақсаруы және сөйлеудің грамматикалық құрылымы байқалады.

Жұмыс барысында мен «Дьенештің логикалық блоктары» дидактикалық материалын жүйелі және әр түрлі қолдану кезінде шынымен де балалардың сөйлеу тілінің барлық компоненттерінің даму деңгейін дамытуғакөмектесетініне көзім жетті.

Сондықтан мен перспектив ретінде балалардың әлеуметтік-коммуникативтік дағдыларын, көркемдік-эстетикалық дамуын дамытуға бағытталған блоктар мен жұмыс жасаудың барлық әдістері мен түрлерін қолдануды жоспарлап отырмын.

Әдебиеттер тізімі

Нормативтік құқықтық актілер, бағдарламалар

Оқу құралдары, мақалалар, монографиялар

Түзету жұмыстарында арт-педагогикалық технологияларды қолдану: оқу құралы. сырттай және жоғары оқу орындарының күндізгі бөлім студенттеріне арналған коррекциялық педагогика оқулығы [Мәтін] / құраст. Т.Г.Неретина, С.В. Суфлян, Н.А. Еремеева; барлығы бойынша. ред. Т.Г.Неретина. - 2-ші басылым.

Электрондық ресурстар

• Мектепке дейінгі білім беру ұйымындағы дидактикалық ойын-сабақтар (кіші жас): практикалық. мектепке дейінгі білім беру мекемесінің тәрбиешілері мен әдіскерлеріне арналған оқу құралы: [әдіс. жәрдемақы] / автор-құрастырушы. Панова Е. - Сер. Кіші жас - Воронеж, 2006 [Электрондық ресурс]

• Кел ойнайық / Ред. А.А. Ағаш. - М., 1996. [Электрондық ресурс] /http://detsad2301.ru/DswMedia/davaytepoigraem.doc

• Тәрбиешілерге арналған кеңес. Дьенеш блоктарымен дидактикалық ойындар мектеп жасына дейінгі балалардың жалпы қабілеттерін дамытудың бір түрі ретінде [Электрондық ресурс]

• Носова Е.А., Непомнящая Р.Л. Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған логика және математика. 2 шығарылым, қайта қаралған және толықтырылған, Санкт-Петербург «Балалық шақ-Пресс», 2002. [Электронды ресурс] /http://gigabaza.ru/doc/79722-pall.html

• Дьенеш системасы[Электрондық ресурс] /http://mama.neolove.ru/early_childhood_education/system_denesha/sistema_djenesha.html

• ШвайкаT.С.Дьенеш блоктары, білім беру қызметінің алғы шарттарын қалыптастыру құралы ретінде [Электрондық ресурс] http://igra-doschkolnik.blogspot.ru/2015/10/blog-post.html

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/473530-logikaly-denesh-bloktaryn-oldanu-aryly-mek