Конспект открытого урока по татарскому языку в 4 классе по теме «Неопределённые местоимения и словообразовательные аффиксы чы-че. Стихотворение Б. Рахмат «Мои друзья»

Эш этаплары

Этапның эчтәлеге

I. Оештыру моменты.

Укытучы өчен максат: балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру.

Укучылар өчен максат:

дәрестә игътибарлы булу.

1. Укучыларның дәрескә әзерлеген тикшерү.

2. Оештыру моментының төп максаты – балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру. Моның өчен укучылар белән әңгәмә үткәрелә:

− Хәерле иртә, балалар!

II. Өй эшен тикшерү.

Укытучы өчен максат: өй эше дөреслеген тикшерү,

укучыларны актив эшкә оештыру.

Укучылар өчен максат: үтелгән материалны искә төшерү

Өй эшен тикшерү моментының төп максаты – укучыларның алдагы дәрестә алган белемнәрен тикшерү, хаталарын төзәтү.

1. Укучылар, өй эшен тикшерик әле. Үткән дәрестә берничә малаебыз шигырь сөйләмәделәр. Аларны тыңлап китик

III. Актуальләштерү. 

Укытучы өчен максат: яңа дәреснең темасын билгеләргә булышу.

Укучылар өчен максат: яңа дәреснең темасын билгеләү

Яңа теманы үзләштерүгә әзерлек эше алып бару. Моның өчен әңгәмә кулланыла. Яңа темага мотивация тудырыла.

(2 слайд) -Балалар, экранга карагыз. Анда Бари Рәхмәт нәрсә турында шигырь язган? Мин сезгэ бу шигырьне укып китәм, ә сез игътибар белән тыңлагыз һәм минем сорауга җавап бирегез.  
- Балалар, ничек уйлыйсыз, без бүген дәрестә нәрсә турында сөйләшербез? (Дөрес, дуслар турында). 
- Ә сезнең дусларыгыз бармы? Дус кеше нинди булырга тиеш ?

IV. Яңа теманы
аңлату.

Укытучы өчен максат: яңа дәреснең темасын билгеләргә булышу, билгесезлек алмашлыкларын табырга булышу.

Укучылар өчен максат: яңа дәреснең темасын билгеләү, үтелгән материалны яңа белемнәр алуда куллану, билгесезлек алмашлыкларын куллана белү күнекмәләре

Ял минуты

1. Хәзер, әйдәгез, бу шигырьне күмәкләп укыйбыз.
- Балалар, игътибар белән карагыз шигырьгә һәм алмашлыкларны (местоимения) табыгыз.
(Мин -я, ул – он,она, аларга - им, алар -они,
һәммәсе – все)
- Сез алмашлык турында нәрсә беләсез? (Местоиме́ние — самостоятельная часть речи, которая указывает на предметы, признаки, количество, но не называет их, то есть заменяет существительное, прилагательное и числительное)
Местоимение подразделяется на 9 разрядов, в старших классах вы о них узнаете. На этом слайде показано только 7 разрядов.
(3 слайд)
1. Зат алмашлыклары (личные местоимения)
– мин, син, ул, без, сез, алар

2. Тартым алмашлыклары (притяжательные
местоимения ) –минеке, синеке, аныкы, моныкы, һ.б.

3. Күрсәтү алмашлыклары (указательные
местоимения) – бу, ул, әнә, теге, шул, андый, һ.б.

4. Сорау алмашлыклары (вопросительные
местоимения ) –кем, нәрсә, нинди, ник, кайсы, һ.б.

5. Билгеләү алмашлыклары (определительные
местоимения) – һәр, бөтен, үз, һәммә, барлык, һ.б.

6.Билгесезлек алмашлыклары (неопределенные
местоимения) – кемдер, нәрсәдер, каядыр,әллә кем,
никтер, кайдадыр, һ.б.

7. Юклык алмашлыклары (отрицательные
местоимения) – беркем, бернәрсә, һичкем, берничек,
һичнәрсә, һичнинди, һ.б.

- Экрандагы билгесезлек алмашлыкларына (неопределенные местоимения) карагыз– кемдер, нәрсәдер, каядыр,әллә кем, никтер, кайдадыр...
Ә хәзер алдагы җөмләләрне язып алабыз, һәм алардабилгесезлек алмашлыкларын табабыз.
( 4 слайд)
2. Дети списывают предложения и подчёркивают неопределённые местоимения.
Билгесезлек алмашлыкларын табабыз:

1. Ул сезнең артыгыздан нидер кычкырып калды.

2. Бу кешене мин кайдадыр ниндидер җыелышта күргән идем бугай.

3. Кемдер гармунда уйнады, кемнәрдер матур итеп җырладылар.

4. Хәлләрегезнениктер беркемгә дә сөйләмисез.

5. Аның сүзләре ничектер йөрәкләргә барып җитте.

6. Бу кабинетта һәрвакыт кемдер нәрсәдер сөйли.

7. Эткемгәдер ниндидер ямьсез тавыш белән өрә иде.

8. Минкайчандыр журналист булырга хыяллана идем, ә хәзер нигәдер бу теләк юк.
   
   

(5 слайд) Неопределённые местоимения образуются от
вопросительных местоимений:

• а) путем присоединения к ним безударных аффиксов -дыр/-дер, -тыр/-тер. 

Например: кайдадыр (где-то), ничектер (как-то);

• б) путем сочетания вопросительных местоимений со словом әллә. 

Например: Әллә нинди (какой-то), әллә кемнән (от кого-то).

3.(6 слайд) “Кәрия-Зәкәрия” җырын җырлап, уен оештыру

V. Ныгыту.

1. Беренчел ныгыту.

Укытучы өчен максат: алган белемне гамәли куллана белергә булышу, активлыкка, мөстәкыйльлеккә юнәлтү

Укучы өчен максат: алган белемне гамәли куллана белү күнекмәләре үстерү

1. Белемнәрне яңа ситуациядә иҗади куллану һәм эзләп табу

Ныгыту өлешенең максаты – алган белемнәрне дөрес куллануга ирешү; матур язу, дөрес уку, фикер йөртү, мөстәкыйль эшләү күнекмәләрен үстерү;
(7 слайд)- Балалар, бу слайдка карап, үзегезне тикшерегез әле:
Билгесезлек алмашлыкларын табабыз:

1. Ул сезнең артыгыздан нидеркычкырып калды.

2. Бу кешене мин кайдадыр ниндидер җыелышта күргән идем бугай.

3. Кемдер гармунда уйнады, кемнәрдерматур итеп җырладылар.

4. Хәлләрегезнениктерберкемгә дә сөйләмисез.

5. Аның сүзләре ничектерйөрәкләргә барып җитте.

6. Бу кабинетта һәрвакыт кемдер нәрсәдер сөйли.

7. Эткемгәдер ниндидер ямьсез тавыш белән өрә иде.

8. Минкайчандыр журналист булырга хыяллана идем, ә хәзер нигәдер бу теләк юк.
   
   

- Бик яхшы, балалар! Игътибар белән алдагы слайдка карыйк әле (8 слайд)
Сез сүзләр һәм рәсемнәр күрәсез. Алар арасында
берәр берәр элемтә бармы?
Укыту

Сату

Язу

Җыр

Бию

Тегү

Очу

-Укучылар, карагыз һәм әйтегез әле, һөнәр атамалары ничек ясала?
-Путем присоединения аффиксов -чы/-че к основе слова.(-чы, -че кушымчалары белән). Поэтому они называется словообразовательными окончаниями.

Димәк. Безнең дәреснең темасы сүз ясагыч – чы; - че кушымчалары ( тема нашего урока окончания –чы, -чы которые образуют названия профессий.

( 9 слайд) Сүзлек эше –
запишите и запомните слова

• Укытучы - учитель

• Сатучы- продавец

• Язучы- писатель

• Җырчы- певец

• Биюче - танцор

• Тегүче - строитель

• Очучы - лётчик

VI.Рефлексия

Укытучы өчен максат:

-алынган белемнәрне билгеләү;

-җитешсезлекләрне билгеләү;

-чишелмәгән мәсьәләләрне билгеләү.

Укучылар өчен максат:

-алган белемнәрне куллана белү;

-белемнәрне системалаштыру.

- Балалар, бүгенге дәрестә без нәрсәләр турында сөйләштек ? Дәресебезнең темасын әйтегез:
«Неопределённые местоимения и словообразовательные аффиксы –чы/-че.
Стихотворение Б. Рахмат «Мои друзья».
(10 слайд)

Сегодня я на уроке:
- я узнал...
- я научился....
- мне понравилось...
- я затруднялся...
- моё настроение....

• Бүгенге дәресне “5” легә кемнәр үзләштерде? Кемнәр үз эшчәнлегенә “4” ле куя, кемнәр “3”ле куя?

VII. Өй эше бирү.

Укытучы өчен максат:

яңа материалны ныгыту.

Укучылар өчен максат:

алган белемнәрне куллана белү, өй эшен аңлап эшләү

(11 слайд) Өй эшен биргәндә укытучы укучыларның иҗади күзаллау күнекмәләрен үстерүне, сүзлек белән эшләү күнекмәләрен ныгытуны күз алдында тота.

1) Написать небольшой рассказ на тему «Минем дустым»

2) Запомнить слова, обозначающие профессии

VIII. Билгеләр кую

Укытучы өчен максат:

яңа материалны аңлау дәрәҗәсен тикшерү

Укучылар өчен максат:

мотивлаштыру, үзбәя бирергә өйрәнү

Үзбәя карточкаларындагы билгеләрне журналга кую